De wereld is rond, maar mijn zolen zijn plat

geval haar betrekking in Limburg opgeven en naar Amsterdam komen, waar ze voor overdag wel een baan zal vinden. Dr. Eijkman zegt: 'De offervaardigheid van het Nederlandse volk bij deze inzameling is zeer groot; dat verheugt mij om een reden die veel dieper gaat dan het succes dat door het geldelijke bedrag wordt uitgedrukt. Ik heb het gevoel, dat ons volk op deze wijze een daad verricht, waarvoor de beloning in een geheel ander vlak niet kan uitblijven. Een volk dat zóveel barmhartigheid jegens het volk van Israël bezit, kan het op de duur niet slecht vergaan. Dat zult U, juffrouw de Vries, misschien nog beter begrijpen dan ik, juist omdat U van Joodse bloede bent.' Riekie's reactie is fel. 'Ik werk niet alleen voor Joden, ik werk voor mensen; als het Roodhuiden of Eskimo's waren, zou ik precies hetzelfde doen. Wat U zegt is volslagen irrationeel. Ik voel mij helemaal niet Joods en ik verlang ook niet als zodanig te worden beschouwd.'

Interlude

TWEE jaar later, 1936: in Spanje laat Franco de opstand tegen de wettige regering exploderen. Moren, die hij uit Marokko ontbiedt, komen in Spanje het Christelijk geloof verdedigen tegen andere Christenen, die zij ten bate van dit verheven doel op beestachtige wijze afslachten. De andere zijde antwoordt met wreedheden van eigen vinding; Franco, de rebel, ontvangt hulp van Italië en Duitsland. De dictators krijgen eindelijk de kans de doeltreffendheid van hun wapens in vivo te proberen. Het Spaanse volk is proefdier. De democratieën zijn neutraal, wie had het anders verwacht? De diplomaten, die geacht worden de belangen der vrije volken te behartigen, althans daarvoor hun jaarwedden opstrijken, zitten op de galerij van de arena en al drukken zij zich zeer diplomatiek uit, voor wie goed luistert verklaren zij oprecht, dat het hun niet kan schelen, door wie de aanhangers van

98