Joden in nood!

Latijn leeren? En critiek leeren ze den kinderen daar ook.

Ik vraag u----wat moet een jongen van vijftien jaar met

critiek doen, bijbelcritiek nog wel?"

Hij trekt sneller op dan een electrische trein, deze rebbe: binnen een halve minuut stikt hij schier van woede.

„Die Zionisten, communisten zijn het! En Hebreeuwsch spreken ze. Laten ze Esperanto spreken, of Engelsch, maar

niet de taal van de Thora. Gevloekt heb ik ze____ en ik

vloek ze weer. Ze ondermijnen alles wat hier bestaat. Het gemeentebestuur hebben ze zoo mesjogge gekregen om twee straten te noemen naar hun voormannen. Nou hebben we hier de Bialikstraat¹) en de Juda Haleviestraat.²) Die Bialik,

dat is een oplichter en een brandstichter____ en varkens־

vleesch eet־ie ook. En die Juda Halevie____ dat is niet de

beroemde van duizend jaar geleden, nee____ dat is een

zwager van Bialik, en hij heeft een winkel in ham en reuzel in Bialystock."

De „gabbe" brengt een glas water; de rebbe krijgt weer wat meer kleur in het gezicht.

Ik breng het gesprek op mijn reis. Vertel, dat ik in Polen was.

„Polen", zegt de rebbe nu, „daar hebben de Joden het goed."

Ik zie, razend snel, voorbijflitsen de geheele film van el־ lende, wanhoop, honger en ondergang, die Poolsch joden־ dom heet.

„In Polen hebben de Joden het goed, Herr Rabiner____?"

„Ja____ daar heeft de regeering een wet uitgevaardigd,

dat de rabbijn voorzitter is van de Joodsche gemeente. En in religieuse aangelegenheden heeft de rabbijn van de

¹ ) Bialik is de grootste Hebreeuwsche dichter van dezen tijd.

² ) Jehoeda ben Halevie, een der grootste Hebreeuwsche gezangen-dichters van alle tijden, die in de elfde eeuw leefde.