Niemand die het antwoord weet

de andere kijk 'vanzelf' recht zou kunnen wedervaren. Leo is een homofiel. Ik dien te waarschuwen tegen de gedachte: zo zijn 'ze' allemaal. Leo's verhaal beschrijft een individueel geval. Het kan niet gegeneraliseerd worden. Dat geldt evenzeer voor de andere ontspoorde levens, die zijn pad kruisten.

De titel is ontleend aan het wrange vers van G. Buddingh' De domoorworm. De domoorworm vraagt vergeefs waarom God hem tot het meest gediscrimineerde schepsel maakte. 'Waarom juist ik, een arme worm? / Ben ik er dan maar voor de vorm? Doch niemand die het antwoord weet / En hem komt troosten in zijn leed.'

Mijn beweegreden om dit boek te schrijven vindt de lezer in Multatuli's idee 252, dat als motto aan dit boek voorafgaat. Mijn eigen oordeel over Leo's gecompliceerde persoonlijkheid vat ik samen in Shakespeare's woorden: '. . .a man more sinn'd against than sinning' (King Lear Act. III, Sc. 2.).

M.S.

6