Er groeit gras in de Weesperstraat

'Is this train going to Hilversum?' vraagt een jonge vent. We raken in gesprek. Hij is Amerikaan. Hij moet naar de radiostad, want daar zal hij vanavond eten met iemand van de omroep en dan gaat hij een piano-recital horen van moderne Franse muziek. Hij is zelf ook pianist. Pas een grote tournée door West-Duitsland gemaakt. Somehow heeft hij zich daar niet op zijn gemak gevoeld; de mensen waren vriendelijk genoeg, daar niet van.

'But, you know, I got sort of a funny feeling.' Ik vraag hem zijn naam. Hij noemt die en voegt eraan toe, dat hij een Jood is. Die mededeling was overbodig. En dan begint hij opeens te spreken over de verwoeste synagogen in Duitsland. 'I am not a religious Jew, you know.'

Maar elke keer als hij langs zo'n geruïneerd gebouw ging, vroeg hij zijn Duitse metgezellen:

'Dat is toch niet door de geallieerde bommen verwoest?' 'Nee,' antwoordden die dan, 'dat hebben wij zelf gedaan en we schamen ons er voor.'

Opeens weet ik (de menselijke geest maakt zulke vreemde gedachtensprongen) waarom ik het stukje over de bouwvallen aan het Meyerplein niet kan schrijven, zoals ik het zou willen. Meer dan tweehonderd jaren waren de synagogen op de hoek van de Amstelstraat gevestigd. Toen kwamen de bierdrinkers van Wodan. Ze roofden alle kostbaarheden. Maar de gebouwen lieten zij intact. De verwoesting hebben we zelf aangericht, wij zelf, wij, dat zijn de Nederlanders. Die braken de vloeren er uit en de deuren. Die haalden het marmer weg en het edele hout van het Aaron Hakodesj. Wat hebben ze ermee gedaan? Het hout stookten ze in noodkacheltjes; en wat niet branden kon, ruilden ze voor voedsel en voor wat kleding.

32