De Centrale, Vijftig jaar arbeiders-levensverzekering

kans krijg intraveneuze injecties toe te dienen, net als een echte dokter. Ik weet precies hoe ik het moet doen... eerst de arm afbinden, totdat de blauwe aderen in de elleboogholte opzwellen... dan de injectiespuit vullen en goed opletten, dat er geen luchtbelletjes meekomen... het is spelen met de dood... want een blaasje lucht betekent het einde .. .het leven van een mens heb je in de hand... en ik zal mij een medico voelen, een echte medico...'

Ik kreeg het beklemmende gevoel, dat ik nu pas Victoriano leerde kennen. Hij was niet belachelijk. Hij verdiende niet dat ik hem laatdunkend bekeek. Een vertrapte man. Onmachtig om vernederingen te wreken, die hij daardoor des te dieper voelde. En een tikje een wreedaard.

We hepen een paar minuten zwijgend naast elkander voort; om het gesprek weer op gang te brengen, vroeg ik hem:

'Is het in Spanje moeilijk een medico te worden... ik bedoel voor gewone mensen, zoals jij en ik... ?'

'Voor gewone mensen is alles moeilijk in Spanje... die kunnen lijkenknecht worden en de smeerboel van andere mensen redderen. Zo'n ziekenhuis is net als de hele wereld, de mensen zijn in de minderheid; de meerderheid is drek. Maar, verdad, kameraad, je moet niet zeggen gewone mensen, zoals jij en ik. De Hollanders, die ik heb ontmoet, zijn heel andere mensen dan de Spanjaarden... jullie bent geen gewone mensen.'

'Ik heb tot dusver weinig bovennatuurlijks aan ons Nederlanders kunnen ontdekken.'

'Neen,' zei Victoriano ernstig, 'ik bedoel het niet grappig. Het is heel anders dan jij het begrijpt. In de trein van Madrid naar Amsterdam heb ik steeds uit het venster gekeken. Overdag scheen de zon en dan zag ik mensen en steden. En 's nachts staarde ik in de duistere nacht en dacht na.'

'Reizen is voor iedereen een machtige sensatie.'

Hij ging verder, alsof hij mijn opmerking niet had gehoord.

'Overdag scheen de zon... en zo ben ik van het Zuiden naar het Noorden gereisd. Dit is niet dezelfde wereld. Dit zijn andere

78