De Centrale, Vijftig jaar arbeiders-levensverzekering

eeuw begonnen zijn als ziekenkas, begrafenisfonds en instituut tot hulp aan weduwen en wezen. Gaandeweg zijn uit deze fondsen de vakverenigingen ontstaan.

Bismarck toonde zich niet slechts een politicus van groot formaat, maar ook een man, die de kunst verstond sociaal psychologische waarnemingen in de staatkunde te verwerken, toen hij tegen het opkomende arbeiders-sociahsme in Duitsland, de verlokking van een verlichte sociale politiek stelde.

Het tijdperk van het fllantropisme liep ten einde, het maakte plaats voor het tijdperk, waarin de eis van arbeidersverzekering met steeds groter aandrang werd gesteld. Tien jaar, nadat in Duitsland de keizerlijke boodschap was afgekondigd, waarin Bismarck's initiatief werd bekend gemaakt, kondigde in Nederland de troonrede van 1891 aan, dat 'maatregelen tot verzekering van het lot van oude en verminkte werklieden, naarmate het door den wetgever bevolen onderzoek vordert, zullen worden ontworpen.' Maar toen de Staatscommissie der Arbeidsenquête, ingesteld bij koninklijk besluit van 29 September 1892 en tot taak hebbend verslag uit te brengen over de werkzaamheden van de staatscommissie, ingesteld bij de wet van 19 Januari 1890, met haar voorstellen kwam, bleek, dat zij niet verder wilde gaan dan de indiening van een wetsontwerp in overweging te geven tot oplegging van de verplichting aan werkgevers tot verzekering hunner werklieden tegen invaliditeit ten gevolge van arbeidsongevallen.

Terwijl de meningen in gezaghebbende kringen verdeeld waren, niet alleen over de vraag of er 'ueberhaupt' enige sociale zekerheid moest worden tot stand gebracht, maar des te meer nog over de wijze, waarop het doel moest worden bereikt, werd het allengs duidelijk, dat wat ook ten slotte op dit terrein zou worden verwezenlijkt, binnen afzienbare tijd niet kon worden gerekend op voorzieningen van overheidswege hoe gering ook, die de nabestaanden zouden beschermen tegen het overlijden van de kostwinner.

Voor de verzekeringsgedachte sec was echter door al deze gebeurtenissen in wijde kring propaganda gemaakt. Op deze in psycholo

68