De Centrale, Vijftig jaar arbeiders-levensverzekering

in werd bepaald, dat van een zeker, na allerlei afschrijvingen, overblijvend deel der winst telkens een derde deel zou worden toegekend aan de politieke strijdorganisatie, de vakbeweging en de coöperatieve bewegingen.

Door deze bepalingen in de statuten werd het levenslot van de bank verbonden met dat der socialistische beweging. Deze verbondenheid moest uiteraard tevens tot uitdrukking komen in de samenstelling van de Raad van Commissarissen, waarmede de initiatoren dachten te starten. Dat daarbij bijzondere aandacht zou worden gewijd aan het deel der arbeidersbeweging, dat door de gevolgen van de spoorwegstakingen en de algemene staking was getroffen, lag voor de hand. De namen van degenen, die voor de Raad van Commissarissen werden aangezocht, leggen van deze overwegingen getuigenis af. De heren J. Oudegeest en A. Harms waren bestuursleden van de Nederlandse Vereniging van Spoorwegpersoneel. De heer dr. Th. J. Stoop uit Dordrecht was een bekend lid van de S.D.A.P. De heren dr. mr. I. B. Cohen en dr. W. J. Leuring stonden bekend om de sterke sympathieën die zij voor het socialisme koesterden, ofschoon zij zelf niet tot de socialistische beweging behoorden. De heer ir. S. Lindeman, die als leraar aan de Landbouwhogeschool in Wageningen was ontslagen, wijl hij in de stakingsbewegingen een aandeel had genomen, zou wiskundig adviseur van de op te richten instelling worden.

De eerste vijfhonderd gulden kreeg het comité van initiatoren van de heer Lefeber, een Indisch ambtenaar. In de maanden, die verliepen tussen het besluit zich voortaan tot de socialistische arbeidersbeweging te beperken en de eigenlijke stichting, slaagde de Carrière er in vele toezeggingen te verkrijgen voor deelname in het kapitaal van ƒ 50.000.—. Koeien met gouden horens kon de toekomstige aandeelhouders moeilijk worden beloofd, aangezien het eventuele cumulatief dividend op vier procent gelimiteerd werd, hetgeen in die dagen reeds niet bar hoog mocht heten. Aldus werd het idealistisch motief, dat van de aanvang af zo sterk had gegolden, verder werkzaam gemaakt.

Op 13 Februari 1904 werd De Centrale definitief opgericht.

64