De Centrale, Vijftig jaar arbeiders-levensverzekering

legde, kon verstandelijke overweging de jonge De Lieme echter moeilijk tot een ander besluit inspireren, dan tot een beslissing, die hem de socialistische beweging de rug zou doen toekeren. Precies het omgekeerde dus van wat hij werkelijk besloot. De stakingsgebeurtenissen van 1903 immers hadden de door anarchisme op dwaalwegen geleide socialistische beweging verzwakt. In de 'probleemstelling' stonden aan de ene zijde de gezagspartijen met grote invloed in de colleges van de overheid, een sterke aanhang ook in de beter gesitueerde kringen en betrekkelijk zeker van een veelbelovende staatkundige toekomst. Aan de andere kant stond het socialisme, een maatschappelijk ideaal, dat hij niet aanhing; de socialistische beweging was een huis van tweedracht, waarin de leiders elkander de bitterste verwijten naar het hoofd slingerden; een politieke partij van nauwelijks enige betekenis; een in sterke mate anarchistisch-georiënteerde vakbeweging, die haar schitterende toekomst reeds achter de rug had. Wat de personen betreft, een gezelschap mensen, die zich in de ogen van de meerderheid der bevolking verdacht hadden gemaakt en die de komende jaren hard nodig zouden hebben om vertrouwen in eigen kleine kring te kweken en te versterken.

Wij vermogen niet de diepste overwegingen na te speuren, die de jonge De Lieme toen hebben bewogen om 'tegen elk gezond verstand in' toch zijn keuze te doen ten gunste van een partner, die hem de minste kans van slagen scheen te bieden voor de bloei van de onderneming. Maar in het licht van de kennis, die wij bezitten omtrent de wijze, waarop de persoonlijkheid van De Lieme zich in latere jaren ontwikkelde, en van de eigenschappen van hoofd en hart, die daarbij aan de dag zijn getreden - is het geenszins ongerechtvaardigd te veronderstellen, dat gevoelens van trouw aan een eenmaal ingenomen standpunt, en ook sympathie met 'the underdog' hem bewogen zich te scharen aan een zijde, waar verstandelijke overwegingen alléén, hem nooit zouden hebben gebracht.

Ds. Melchers heeft ('op verzoek van de heer De Lieme' vertelt hij) de paragrafen in artikel 19 van de toenmalige statuten geredigeerd. Daar-

63