De Centrale, Vijftig jaar arbeiders-levensverzekering

deed aan het recht van elk harer om te staan voor eigen overtuiging had wel wat geleden in die dagen, ja maanden van spanning. In die omstandigheden was er, zo zag ik het in, geen kans iemand te bewegen met een sociaal-democraat deel uit te maken van een Raad van Commissarissen. Daarvoor zou men zich aan 'burgerlijke' zijde te veel gegeneerd hebben.'

Waarschijnlijk hebben geen der betrokken personen op dat ogenblik geweten of kunnen vermoeden, dat het keerpunt in de geschiedenis van de Centrale was aangebroken, nog voordat zij was gesticht. Keerpunt ook in het leven van 'de jonge man', Nehemia de Lieme. Want De Lieme werd voor een moeilijke keuze gesteld.

'Ik ging naar de heer De Lieme' (vertelt ds. Melchers verder) 'en verzocht hem mij mijn woord terug te geven. Maar daar had de heer De Lieme geen oren naar. Hij was van mening, dat hij juist van mij de meeste steun had gehad, waardeerde de houding, die ik steeds had aangenomen en vond in dit alles aanleiding mij te zeggen, dat hij er niet aan dacht mij los te laten. Ik trok daaruit terstond de conclusie, dat hij dan mijn mede-commissarissen niet moest zoeken in het 'burgerlijke kamp', maar in het sociaal-democratische, althans in kringen, die sympathiek en onbevooroordeeld stonden tegenover de socialistische arbeidersbeweging. Daarmede was de zaak, zo meende ik, juist gesteld en ook voor de heer De Lieme een belangrijk ogenblik in zijn leven aangebroken. Ik heb het steeds in de heer De Lieme gewaardeerd, dat hij mijn probleemstelling aanvaardde en daaruit dezelfde conclusie trok als ik: dat wij onze commissarissen dan moesten zoeken in de bovenomschreven kringen. Toen ging ik echter nog een stap verder. Gedachtig aan de propaganda, die de heer Wibaut maakte voor winstuitkering door coöperatieve verenigingen aan de arbeidersbeweging, wees ik er op, dat wij dan ook een deel onzer winst voor dat doel konden bestemmen. Ook daartegen had de heer De Lieme geen bezwaar, waarmede een soliede grondslag voor samenwerking werd gelegd en tevens de richting onzer werkwijze werd aangegeven.'

Op het tijdstip, dat ds. Melchers hem de 'probleemstelling' voor-

62