De Centrale, Vijftig jaar arbeiders-levensverzekering

'Onderlinge' Verzekeringsmaatschappij is niet in de overwegingen mede betrokken.

Hoewel natuurlijk een coöperatieve vorm mogelijk zou zijn geweest, kan toch ook achteraf, na 50 jaar, als oordeel worden uitgesproken, dat voor het uitoefenen van het verzekeringsbedrijf de beste keuze uit beide vormen (voor Nederlandse verhoudingen althans), die van de naamloze vennootschap, is gedaan. Deze vorm geeft in veel opzichten een grotere vrijheid van beweging, wat vooral voor een beleggingsbedrijf en voor het vormen van reserves van grote omvang van betekenis is. En het is gebleken, dat hij anderzijds een bedrijfspolitiek toelaat, gericht naar sociale en culturele doelstellingen, zoals deze in de statuten van 'De Centrale' vanaf de oprichting zijn vastgelegd.

In de jaren rond 1904 zag echter nog niet ieder door de juridische vorm heen. Deze heeft bv. nooit verhinderd, dat 'De Centrale' is aangesloten bij de internationale coöperatieve groepering van verzekeringsmaatschappijen! In die jaren echter beschouwden velen de coöperatieve vorm als de anti-kapitalistische, en de naamloze vennootschap als het kapitalisme zelf. Nu wij ook vele gemeenschapsbedrijven kennen in de vorm van een N.V. is de tegenstelling veel zwakker geworden.

Een belangrijk, evenzeer uit principiële opvattingen omtrent de bedrijfspolitiek geboren element is bij 'De Centrale' steeds geweest de openbaarheid. Geen der overige verzekeringsmaatschappijen geeft in het voorwoord van de jaarverslagen een zo diepgaande analyse van de behaalde resultaten als 'De Centrale' steeds doet en heeft gedaan. Reeds de eerste jaarverslagen, welke Nehemia de Lieme samenstelde, verstrekten aan de weetgierigen een vloed van gegevens! omtrent de omvang der portefeuille, de beleggingen, de grondslagen der bedrijfspolitiek en de uitkomsten. Deze openbaarheid had naast belangrijke voordelen, aanvankelijk ook nadelen, welke echter ter wille van het principiële uitgangspunt werden aanvaard. Het voordeel was, dat bij de agenten en inspecteurs, die het moeilijke werk

13