De Centrale, Vijftig jaar arbeiders-levensverzekering

van het afsluiten van verzekeringen voor een nog onbekende maatschappij moesten verrichten, het vertrouwen in het eigen bedrijf aanmerkelijk werd versterkt, en in niet mindere mate, dat hun inzicht werd vergroot. Met voordeel werd ook van het uitvoerige jaarverslag gebruik gemaakt bij de vele zg. 'conferenties', welke in die jaren plaats vonden. Dat waren samensprekingen, dikwijls ten huize van een klant, waarbij de inspecteurs van twee verschillende maatschappijen de voordelen van het eigen bedrijf, en de nadelen van dat van de ander, ten aanhore van die klant, uiteenzetten. Meermalen is daar door de vertegenwoordigers van 'De Centrale' de openbaarheid der bedrijfspolitiek van hun bedrijf gesteld tegenover het ontbreken van vrijwel elke mogelijkheid om inzicht in de werkelijke toestand te verkrijgen uit de verslagen der andere maatschappijen. Een nadeel was ongetwijfeld in de beginjaren, dat ook het ontbreken van een extra reserve, of het nog zeer laag zijn daarvan, uit die verslagen duidelijk naar voren kwam. Een gegeven, waarvan door de concurrerende maatschappijen met grote graagte gebruik werd gemaakt...

Misschien echter ligt de grootste betekenis van de openbaarheid omtrent de bedrijfspolitiek en van de diepgaande analyse der bedrijfsresultaten, achteraf gezien, in het feit, dat hierdoor 'De Centrale' een zeer bijzondere plaats verkreeg tussen alle andere maatschappijen, en dat de bijzondere wetenschappelijke kwaliteiten van haar directeur hierdoor algemeen bekend en algemeen erkend werden. Bij alle verschil van opvatting omtrent de maatschappelijke vraagstukken en over de positie, welke 'De Centrale' in dit opzicht innam, heeft het toch in de kringen van het verzekeringsbedrijf nooit ontbroken aan een grote achting voor de persoonlijke kwaliteiten van haar eerste directeur. Het zijn de jaarverslagen van 'De Centrale' geweest, die daartoe zeer veel hebben bijgedragen.

En de erkenning van de wetenschappelijke kwaliteiten van De Lieme maakte weer, omgekeerd, de verdediging van 'De Centrale' gemakkelijker. Tot 1938 heeft nl. 'De Centrale' bij haar berekeningen van de 'wiskundige reserve' - d.i. het vermogen, dat aanwezig moet zijn om de aanspraken der verzekerden, voortvloeiende uit de afge-

14