Tussen speurders en spionnen - Avonturen van Dirk Poldervaert

'Ik snap datje dat niet begrijpt. In dat niet-begrijpen zit nou precies het verschil tussen jou en mij. Kijk eens, ik was iets jonger dan jouw leeftijd nu, toen in 1914 de eerste wereldoorlog uitbrak. Nederland bleef er buiten. De hele wereld stond in brand, maar zodra je bij Zevenaar over de grens kwam, was het rustig. Later kwamen er revoluties, in Rusland, in Duitsland en elders. Maar Nederland bleef een rustig slootje. En de kikkers waren tevreden. Maar sinds een jaar of vijf staat de hele wereld overeind en iedereen vertelt je, dat ons land deze keer geen natuur-reservaat van de beschaving zal blijven. Dat kunnen mensen als ik niet geloven. We vergelijken te veel met vroeger. We hangen te veel aan de wereld van rust en vrede, waarin wij zijn groot geworden. Maar jongens zoals jij weten niet beter. Voor jou en Lien en jullie vrienden hoort die oorlogsdreiging bij het leven. Het is net alsof jullie veel harder zijn dan wij.' Dirk zat stil te luisteren. Wat is die vader van mij toch een fijne vent, dacht hij. Eigenüjk helemaal geen vader, maar een oude broer, die gewoon openlijk met je over de dingen sprak.

'Bij mij op de fabriek werkte een snuiter van een jaar of twintig. Prima instrumentmaker. Een pracht-jongen. Toen Franco revolutie ging maken tegen de wettige regering zei Kees Schoonders, zo heet die knaap, dat in Spanje óók beslist zou worden over het lot van Nederland. Hitier en Mussolini, zei hij, willen daar met de wapens de democratie op de proef stellen. Hij heeft bij ons ontslag genomen, die Kees, en heeft zich aangemeld bij de Internationale Brigade. Nou vecht hij in Spanje. En hij is niet de enige Nederlander, die naar Spanje is gegaan om daar de vrijheid ook van ons eigen vaderland te verdedigen. Maar ik denk, dat ik te oud ben om het allemaal te snappen.'

'Ik geloof, dat ik die Kees Schoonders wel begrijp', zei Dirk. 'Ik heb weieens bij mezelf gedacht: zouden we niet al die narigheid van tegenwoordig al lang geleden hebben kunnen voorkomen, als we maar tijdig hadden ingezien, dat niet elk land op zijn eigen houtje zijn afzonderlijke verdediging kan voeren. Kijk nou naar Tsjecho-Slowa-kije. Als ze dat land niet in de steek hadden gelaten, zouden de Nazi's wel bakzeil hebben gehaald.'

'Misschien', zei zijn vader, 'de moeilijkheid is niet alleen, datje zulke dingen nooit van te voren zeker kunt weten. De tweede moeilijkheid is dat oorlog een hel betekent, voor soldaten en burgers. De romantiek uit de schoolboekjes bestond misschien in het verleden, maar nu zeker niet meer. Om op die Kreeft terug te komen, zullen we afspreken, dat je me verder op de hoogte houdt.' 'Afgesproken. Gijs Bikstra is ook nogal somber', zei Dirk.

44