Als vereniging was zij in veel mindere mate dan bijvoorbeeld een vakvereniging, een ״belangen-organisatie". Het lidmaatschap, de geldelijke bijdrage aan de omroepprogramma's, het werk van de vele honderden onbezoldigde bestuurders en propagandisten in het land, was (en is) uitsluitend op vrijwilligheid gebaseerd. Aangezien als axioma in de democratisch-socialistische beweging geldt (en niet alleen daar) dat een maximum aan toewijding en werklust in een organisatie slechts wordt verkregen, wanneer men de verantwoordelijkheid door een zo groot mogelijk aantal leden doet dragen, sprak het van zelf, dat de V.A.R.A. van meet af aan een organisatorisch weefsel bezat, dat tot doel had de verantwoordelijkheid van de leden op practische wijze te verwezenlijken. De aanvankelijke vorm van een congres werd spoedig verlaten voor de vorm, die zich door de jaren heen heeft gehandhaafd, nl. een van getrapte verantwoordelijkheid. De locale afdelingen zijn naar geographische normen verenigd in districten of in federaties. De districtsraad, samengesteld uit de bestuurders der afdelingen kiest het districtsbestuur en de vertegenwoordigers in de Verenigingsraad. Deze Verenigingsraad is het hoogste college in de organisatie. Het Hoofdbestuur, waarvan de bezoldigde bestuurders deel uitmaken, is voor al zijn werkzaamheden aan de Verenigingsraad verantwoording schuldig.
Het hybridische karakter van de V.A.R.A. heeft er toe geleid, dat de verschillende organisatorische instanties niet slechts verenigingszaken, maar ook zaken van het omroepbedrijf bespreken. De door statuten en reglementen voorgeschreven regelmatige behandeling van het omroeprapport en omroepschema bedoelt aan de leden-luisteraars een democratisch aandeel in de samenstelling der programma's te verschaffen. Wie in de loop der jaren de gelegenheid had het organisatorische werk van de V.A.R.A. „aan de binnenkant der organisatie" gade te slaan, weet, dat de medezeggenschap der leden op de programma's met grote ernst wordt uitgeoefend, en, het zij hier onmiddellijk aan toegevoegd, met vruchtbaar resultaat voor leden en programma-leiding.
85