Hier is de VARA

thuis bij zijn luidsprekertje zat, geen flauw vermoeden kon hebben.

Die studio stelde menig interessant probleem aan de orde. Om kwart over negen liep namelijk de eerste voorstelling van de bioscoop uit, en de weg van de bezoekers van de galerij, naar buiten, voerde over een trap met ijzeren tree-randen, die boven en langs ״de studio" liep. Prompt kwart over negen klonk dan ook altijd het doffe geluid van honderden bezoekers op die trap — het was alsof een regiment cavalerie ten aanval oprukte. Al was de microfoon in die dagen nog niet zo gevoelig als tegenwoordig, het geluid van zo een kleine duizend hosseklossende mannenlaarzen en hippeltrippelende damesschoentjes kwam in de microfoon en werd... uitgezonden. Het was géén gehoor.

Daar moest iets op gevonden worden.

De eerste V.A.R.A.-programma's op de Zaterdagavonden vertonen omstreeks kwart over negen dan ook altijd hetzelfde nummertje: gramofoonmuziek tot half tien. Dan konden de jongelui op de trappen net zoveel lawaai maken als ze wilden, maar het land hoorde er niks van.

De studio achter bij ״Commerce", een café in Hilversum, stelde weer andere eisen. De studio was een langgerekte ruimte en vlak er naast was de gelagkamer, waar een juweel van een biljarttafel stond, die altijd druk bezet was. Menig keer kon men, tussen de uitzendingen door, het geluid van de klotsende biljartballen horen en het hele land hoorde het geluid. Er gaat een verhaal (waarvan de waarheid niet onomstotelijk vaststaat), dat tijdens een V.A.R.A.-uitzending de deur tussen studio en gelagkamer plotseling openging, juist toen een van de biljarters riep:

״Je kunt 'm het beste over de rooie spelen"... waarop de andere speler moet hebben geantwoord:

״Bemoei je d'r niet mee, ik speel hem over de lange band."

... En al deze woorden zouden eveneens door de radio zijn uitgezonden, zo luidt althans dat verhaal.

Maar de volgende geschiedenis staat wel onomstotelijk vast.

Bij een radio-studio behoren verschillende versterkers. Die staan in de moderne studio's tegenwoordig in aparte geluiddichte vertrekken opgesteld, maar van zulke geraffineerdheden wist men destijds nog niets. Als de V.A.R.A. die studio naast de gelagkamer met

40