Hier is de VARA

men zelf het bezit niet vermoedt... totdat plotseling de noodzaak tot handelen dwingt; en ziet, wat niemand mogelijk achtte, lukt!

De stichter van een groot bedrijf met enkele duizenden mensen personeel vroeg men eens, hoe hij het toch had klaargespeeld om in twintig jaar tijds zo een enorme handelszaak van de grond af op te bouwen. De man antwoordde simpelweg:

״Och, dat weet ik zo niet. Zo een ding groeit onder je handen uit." Tot op zekere hoogte geldt deze uitspraak ook voor de V.A.R.A. De stichters en degenen, die in enigerlei college geroepen waren aan de organisatie leiding en advies te geven, bezaten ongetwijfeld een duidelijke voorstelling van het doel, dat ze nastreefden; men kan het in de eerste statuten reeds vermeld vinden. Maar hoe die groei zou gaan, langs welke lijnen de organisatie zich zou gaan bewegen, welke obstakels van inwendige en uitwendige aard men zou ontmoeten, op welke wijze men die moeilijkheden te boven zou komen — dat wisten ze niet! En toch, alle vraagstukken wérden op tijd opgelost. Men kan niet zeggen, dat ze ״zich zelf oplosten". Men kan ook niet beweren, dat het uitsluitend de intelligentie en de vooruitziende blik van de leiding is geweest, die de oplossingen tot stand bracht. Precies als de leider van het grote bedrijf kon de V.A.R.A.-leiding zeggen: ״Zo een organisatie groeit onder je handen uit" ... en toch moet dit antwoord dan te bescheiden worden geacht. Wanneer men ter gelegenheid van het vijf en twintig jarig jubileum van de V.A.R.A. eens achterom ziet, valt er voor de toeschouwer een logische ontwikkeling te bespeuren — zowel in de organisatie als in het werk, dat het meest tot de buitenwereld sprak: de inrichting der programma's. Dan ziet men duidelijk de ogenblikken, die de Britten ״crucial moments" noemen, punten waar de weg zich splitst. Maar men meent méér te zien dan er in werkelijkheid te zien valt, wanneer men veronderstelt, dat die logische ontwikkeling even duidelijk werd bespeurd toen de voorvallen, die nu ״verleden" zijn, nog ״heden" waren of ״toekomst". Dat kon ook niet. Niet alleen is het merendeel der stervelingen de gave der voorspelling onthouden —• maar bovendien werden de handelingen van de V.A.R.A.-leiding niet alleen beïnvloed door wat zij zelf, maar ook door wat anderen wilden... of niet wilden!

101