Twaalf burgemeesters, 500 jaar Amsterdam (met Fred. Thomas)

50 JOOST SYBRANDSZ. BUYCK 63

dezen aenstaenden wynter van honger vergaen ende sterffen, 't welck een seer beclaegelicke zaeck zoude zijn". En het werd een zware winter voor Amsterdam. Zelfs sloeg het volk der stadsschepen aan het muiten, omdat men gebrek had en zijn geld niet kreeg. Burgers en stadssoldaten kwamen in het geweer. Zij bezetten de Nieuwebrug, maar het volk op de schepen richtte zijn kanonnen op de brug en het zou tot een bloedig vechten zijn gekomen, wanneer niet opnieuw Joost Buyck tussenbeide was gekomen. Naar dezen man wilden de muiters luisteren. Zij staakten hun verzet.

Amsterdam was een treurige stad in deze jaren: het Y zonder schepen, de pakhuizen leeg, tal van huizen onbewoond, in de winkels gebrek aan het meeste, hongersnood-prijzen van brood en erwten, kaas en vis. En er was geen geld meer. Alva, dien men grote bedragen had geleend, vluchtte heimelijk als een bankroetier de poort uit. Voor de allernoodzakelijkste betalingen ontbrak het de stedelijke regering op den duur aan middelen. Zo zag men zich genoodzaakt het grootste deel van het zilver uit kerken en Godshuizen, van schutterijen en gilden te verzamelen en tot noodmunt te versmelten. De noodmunten droegen het opschrift: ,,Pro Aris et Focis". Voor altaren en haardsteden.

Want zijn altaren en haardsteden zag Amsterdam opnieuw en gevaarlijker nog bedreigd. Al was Sonoy, die zich met troepen te Diemerdam had verschanst, door eigen kracht verdreven, voortdurend stond de stad aan gevaar van verrassende overvallen bloot. Al die jaren leefde men in staat van beleg, zo waakzaam en wantrouwend, dat zelfs de schepen, die Amsterdam nog de bitter nodige turf brachten, niet meer binnen de stad mochten, maar buiten werden gelost. Er mochten eens Geuzen onder de turf verborgen zitten. Ook schaatsen op het bevroren Y werd den Amsterdammers in den winter van 1576 ontzegd. Immers de Y-kant der stad, van Schreyershoek tot Heilige Cruijstoren,