Twaalf burgemeesters, 500 jaar Amsterdam (met Fred. Thomas)

IO JACOB BRASEMAN VAN DEN ANXTER

hun kleine, wakkere schepen de rijke lading haalden, graan en hout en zout en wijnen en kostbaar koopmansgoed, gestapeld in hoge, smalle pakhuizen, bewogen zich langs kaden en straten tussen poorters der stad en dorpers, die ter markt kwamen. In laaggezolderde kroegen en taveernen schoven de forse, ruig-gemutste klanten hun laarzen naar de stookplaats, spoelden zij den zilten neerslag van den zeewind uit hun kelen met Amsteller-dams of Haarlems of Hamburger bier, koel en schuimend, dat elk zijn smaak ontleende aan het aroom van het plaatselijk water, waarmee het was gebrouwen.

Markt werd gehouden in de Lane, de ganse, lange Kalverstraat. Koeien en kalveren in het gelid, aan weerszij van de huizen, wachtten er op kopers. In het smal en glibberig pad tussen de dampende beestenlijven verdrongen zich boeren en handelaars, afkomstig uit wijde omgeving.

Hoog boven de lage huizen verhieven zich de kerken, Sint Nicolaas gewijd, patroon van stad en zeevaart en aan de Lieve Vrouw en Sinte Catherijne. Wijd geopend stonden de deuren van het Godshuis, dat opgenomen was in het volle leven van allen-dag, zoals het eenvoudig, gelovig volk dit ten nauwste verbonden wist met den enen dienst van God. Geen betere plaats dan de kerk kenden de armste vissers, die er hun netten verstelden en te drogen hingen. Slepers versjouwden er hun vrachten, de ene deur in, de andere uit, als dit de kortste weg was. En eindelijk kwam ook de jeugd, die stoeide op het kerkhof rondom, tussen de zerken op de graven en het bleekgoed, door hun moeders gespreid, er bij regen een schuil- en speelplaats zoeken. Nog richtte zich op de kerken der stad het hele toenmalige leven. Daar werden de jonggeborenen ten doop gehouden, daar traden man en vrouw tezamen voor God om hun verbond voor het leven te sluiten, daar bouwde elk gild zijn heiligdom, vandaar ging de priester met kaarslicht en schelgerinkel naar een stervende om den laatsten troost te brengen. En rond de kerk begroef men de