Voordat hij het vergat (bloemlezing)

Ik geloof niet, dat mijn afdwaling van de zuivere leer ooit door enig lid ernstig is genomen, en door Sam zeker niet. Misschien heeft niemand er ooit iets van gemerkt. We liepen immers allemaal bij elkander in en uit.

Het kan dus niet anders dan stom toeval geweest zijn, dat juist toen ik besloten had mijn hoofd voor altijd in de schoot van de Eerste Internationale te leggen, Sam die eigen avond tot onderwerp van zijn college een zin had gekozen uit de briefwisseling van Marx en Engels.

'Anarchisten zijn liberalen zonder bankrekening.'

Het is een diepe gedachte, en zoals altijd, met simpele argumenten te bewijzen. Kijk, de laat-maar-waaien-libera-len erkennen geen enkele gebondenheid in de maatschappij. Iedereen is vrij, de een om in het Amstelhotel, de ander om onder het viaduct te slapen. De anarchisten zeggen ook, dat iedereen vrij is, dus er is geen verschil tussen Jan Bierenbroodspot en Rockefeller, de miljardair.

Toen deze stoutmoedige gedachte mijn hersens penetreerde, moeten mijn ogen de spiegel zijn geweest van mijn twijfel. Sam zei:

'Ben jij het misschien daarmee niet eens?'

Zei ik:

'Jan en Rockefeller precies hetzelfde.. nou.. nou.. er is natuurlijk wel een klein verschil.'

Zei Sam snel en gevat:

'Ja en dat kleine verschil tussen die twee, dat kleine verschil zullen jij en ik samen in onze portemonnaie hebben. . maar verder zijn ze precies hetzelfde.'

Omdat iedereen lachte kon ik moeilijk overtuigd blijven van mijn gelijk. Zei Sam:

'Omdat de anarchisten eigenlijk negatieve liberalen zijn, hebben ze ook geen begrip van arbeiders-solidariteit.'

En daarin vergiste Sam zich, maar dat merkte Nederland pas twintig jaar later.

44