Voordat hij het vergat (bloemlezing)

schrijft. Sam erkent slechts de wetenschap als nuttige vorm van menselijk denken, wanneer zij tot profeteren in staat stelt. Hij ziet in het verleden het heden, en in het nu, wat komen zal. Aan die alles-omvattende kijk ontleent hij de vrijmoedigheid te voorspellen, dat de solidariteit der arbeiders bergen zal verzetten. Maar het is geen geloof, dat hij predikt; hij wéét. Solidariteit der arbeiders is niet uit de hemel neergedaald, ze zweeft niet als een ongrijpbaar credo boven onze hoofden. De solidariteit is een zeer aardse bedoening. Alle tegenstellingen, die er nu nog tussen arbeiders ontstaan, zullen door de solidariteit worden overbrugd. De arbeiders zullen elkander over de grenzen heen de hand reiken... Joodse en niet-Joodse arbeiders zullen elkaar vinden, dank zij de solidariteit.

De jeugd onder Sams gehoor luistert geboeid. Van ouder op ouder hebben ze een heilsverwachting geërfd. Maar als zij de mirakelen horen, die de solidariteit eens zal doen geschieden, bekruipt hen toch een gevoel van twijfel. Het klinkt té mooi. Behalve de heilsverwachting hebben ze ook de zekerheid geërfd, dat de tegenstellingen tussen mensen duizenden jaren oud zijn. Ze vatten hun sceptisch oordeel samen in één naam: Blinde Maupie.

Blinde Maupie is een man uit de buurt, die — zijn naam zegt het al — volslagen blind is. Als hem iets wordt verteld, wat hij niet gelooft, zegt hij:

'Zeen-mosj-isj.' (Ik moet het eerst nog zien.)

De arbeiders-solidariteit... blinde Maupie.

Onze jeugdorganisatie is een geseculariseerde Joodse gemeente. Opperrabbijn is Sam de Wolff. Hij commentarieert. Hij interpreteert. Wee de lagere rabbijnen of de volstrekte leken, die tegen zijn exegese steigeren. Met zijn sarcasme snijdt hij hen eerst de strot af. Daarna hakt hij hen met de bijl van zijn gijn in stukjes; en ten slotte begraaft hij de zielige restanten onder zijn mateloze verachting.

37