Voordat hij het vergat (bloemlezing)

Als ze het doel van de reis noemen, hebben ze een onverklaarbare voorkeur voor dubbele doelen. Ze gaan naar Haarlem en Zandvoort, naar Alkmaar en Bergen, naar Arnhem en Nijmegen, naar Den Haag en Scheveningen. Misschien kunnen ze zich een dorp niet voorstellen zonder dat er een stad in de buurt ligt.

Ik heb U iets verteld van de mensen, die mij hebben gekend, toen ik nog leefde binnen de beschuttende wal van een vertrouwde omgeving. Straks zal ik U nog meer van hen verhalen. Maar ik waarschuw U: het slot van dit boek kan geen blij einde zijn. Dat einde weet U al, sinds het bebloede scherm omhoog ging, dat de gruwelijkste misdaad aller tijden verborgen had gehouden.

De mensen uit mijn oude buurt kenden sinds eeuwen het angstaanjagende voorgevoel, dat naderend onheil aankondigt. Zij droegen de vage angst altijd bij zich. Hoeve-len van hen zijn niet éénmaal, maar vele malen gestorven? De heugenis aan hen mag niet verloren gaan. Ik wil een steentje metselen in het gedenkteken, dat voor hen is opgericht. Komende geslachten zullen naar het monument op het Weesperplein kijken, dat zo ontroerend is in zijn primitieve onmooiheid; de stenen der gedachtenis, die de weinige overgebleven Joodse Amsterdammers hebben opgericht om de hulp te gedenken, die zij van hun medeburgers ontvingen toen het water tot de lippen was gestegen.

Kinderen van Amsterdam zullen bewonderend blijven opzien naar het beeld van Mari Andriessen, dat met zijn lijnen groot is als de wereld, de dokwerker. Het beeld, dat de strijders eert.

Altijd hebben de Joden Makoum Aleph lief gehad, nooit heeft Amsterdam zo dicht aan hun hart geleefd als toen zoveel harten werd aangezegd, dat ze moesten ophouden te kloppen.

33