Voordat hij het vergat (bloemlezing)

tegenover maatschappelijke stelsels is het omdat zij voortgedreven worden door het diep-religieuze ideaal, dat zij hun kinderen een wereld moeten nalaten, die er beter uitziet dan die, waarin zij zelf het levenslicht zagen. Omdat zij diep in hun hart de waarde van stoffelijk bezit lager stellen dan de band, die alle verdrevenen verbindt, kunnen ze fel met elkander twisten en toch altijd weten, dat ze de vriendschap zullen moeten herstellen. Daardoor geven ze geredelijk toe aan de zucht alles te objectiveren. Vooral wanneer ze niet persoonlijk bij een controverse zijn betrokken, geven ze met volle overtuiging elke partij gelijk.

Vertellen ze:

Komt een echtpaar bij de rabbijn.

'Rebbe, we hebben ruzie met elkaar en nou moet U zeggen wie van ons tweeën gelijk heeft.'

Luistert de rebbe aandachtig naar het verhaal van de vrouw. Zegt hij:

¹Jij hebt gelijk.'

Luistert de rabbijn daarna even aandachtig naar het relaas, dat de man doet. Zegt de rebbe:

'Jij hebt gelijk.'

Zegt de vrouw van de rebbe:

'Maar man, dat bestaat toch niet. Deze twee mensen hebben ruzie met elkaar. Je luistert naar de een en zegt, dat ze gelijk heeft. Je luistert naar de ander en die geef je ook gelijk. Ze kunnen toch niet alle twee tegelijkertijd gelijk hebben?'

Zegt de milde wijze rebbe tegen zijn vrouw:

'En jij hebt óók gelijk.'

De onbedwingbare neiging om hun oordeel samen te vatten in een puntige vergelijking of een passende parabel hebben ze niet slechts van hun voorouders geërfd. Hun fantasie is zeer levendig. Zij denken logisch, maar zonder dat ze het zelf goed weten, verstaan ze de kunst over de

16