Joodse traditie als permanent leren

88

en Freud bewijzen, dat eigen oorspronkelijkheid en beïnvloeding door anderen elkaar niet uitsluiten, maar dat integendeel het nieuwe altijd op het oude (de traditie) voortbouwt. Iedereen die leert, leeft in een traditie die door zijn persoonlijke levensloop mede bepaald wordt -mede bepaald mag en moet worden. De traditie, waarin zo'n lerende mens leeft, bestaat meestal uit meerdere tradities of traditie »invloeden, zonder dat de lerende mens die in die traditie leeft, dit hoeft te beseffen. Ten onrechte is men vaak bang voor vreemde invloeden, vooral als men niet beseft dat de eigen traditie die invloeden al lang kent en authentiek (i ) verwerkt heeft zoals, wat de Torah betreft, blijkt uit wat reeds gezegd is over de geleerden uit de talmud, tosef-ta en midrash^. Het hoeft geen betoog dat ik de mentaliteit, die uit het volgende citaat spreekt, niet deel:

'The Jewish people was healthy, before Rabbis became Doctors'^. Hoewel de schrijver van het artikel, waar ik dit citaat uit heb, spreekt van een 'old Orthodox Jewish joke', staat dit citaat ook voor een chauvinistische mentaliteit, die weinig grappig is. Vertegenwoordigers van deze mentaliteit zijn ervan overtuigd, dat hun variant van jodendom of Torah de enige juiste is en bijgevolg wijzen ze andere varianten als niet-authentiek af. Van zulk soort dogmatici valt weinig te leren

in verband met PL, dat toch een algemene visie wil zijn op elke vorm

1. 1 67 van menselijk leren

Wat de Torah betreft, zie ik de 'L' van 'PL' als de synthese van twee begrippen, die in het Jiddisch lernen en shtudim ('leren' en 'studeren') heten:

'The Germanic lernen means both "to learn" and "to teach", and unless the context specifically points to a secular subject it implies only the sacred Jewish field. If one says of a man er ken lernen, "He knows (how) to learn" (itself an idiom for "He is a man of learning"), only the sacred books are implied, that is to say, all Jewish books ultimately related to Jewish thought on God and man. The question ir hot amol gelernt? , "Did you at one time learn?", means "Did you at one time attend a