Joodse traditie als permanent leren

89

yeshiva (or receive equivalent instruction)?" If directed at secular subject - and even general ethics would come under that heading - the Germanic shtudirn is in order, and the question would be ir hot amol shtudirt? , "Did you at one time study?", meaning, "Did you at one time attend a university?" One may, however, say er lernt (zikh) franteseyzish, "He is learning French", as well as er shtudirt franteseyzish, but one cannot say er shtudirt bobe metsiye (apopular tractate of the Talmud) Met de synthese tussen 'lernen' en 'shtudirn' bedoel ik het onderscheid tussen 'sacred' en 'secular' op te heffen in die zin, dat het geheiligde niet ontwijd en het profane geheiligd moet worden. Of geformuleerd in de woorden van Abraham Isaac Kook (1865-1935): 'The sacred and the profane together influence the spirit of man and he becomes

enriched through absorbing from each of

70

them whatever is suitable' Wat de tradities betreft, die geen Torah zijn, staat 'lernen' voor het traditionele en 'shtudirn' voor het moderne weten. De 'P' van 'PL' staat voor de persoon van de individuele leerling, die in staat is het leren in zijn dagelijkse leven centraal te stellen. De synthese tussen traditioneel en modern weten zal door die leerlingen tot stand gebracht worden, die in staat zijn beide vormen van weten in hun dagelijkse leren te combineren.