Joodse traditie als permanent leren

87

Ook omgekeerd is de invloed van de Torah op Christendom en Islam algemeen bekend en men kan nog verder gaan, zoals bijvoorbeeld blijkt uit de inhoudsopgave van het klassieke The Legacy of Israel^, waarin onder meer de volgende joodse invloeden geconstateerd worden:

- The Hebrew genius as exhibited in the Old Testament,

- Hellenistic Judaism,

- The debt of Christianity to Judaism,

- The influence of Judaism upon Jews in the period from Hillel

to Mendelssohn,

- The influence of Judaism on Islam,

—- The Jewish factor in medieval thought,

- Hebrew scholarship in the Middle Ages among Latin Christians,

- Hebrew studies in the Reformation period and after:

their place and influence,

- The influence of Judaism on Western law,

- The influence of the Old Testament on Puritanism,

- Jewish thought in the modern world,

- Influence of the Hebrew Bible on European languages,

*- The legacy in modern literature.

Hoewel Karl H. Marx (1818-1883) zelf van de joodse traditie nauwelijks iets wist^¹, vergeleken met zijn vaak encyclopedische kennis op andere gebieden, kent het socialisme duidelijk joodse, of zo men wil: joods-christelijke, invloeden:

'The idea of socialism provides, perhaps ,the most effective contemporary vehicle of ancient Judeo-Christian ideals: the ideal of charity, justice, and equality on earth as in heaven¹^. Iets dergelijks geldt ook voor Sigmund Freud (1856-1939) en de psychoanalyse. Hoewel ook Freud geen hebreeuws kende en van de joodse traditie vervreemd was^, heeft zijn werk toch joodse kenmerken^.

Terugkerend nu tot de vraag, wat Torah is, meen ik er goed aan te doen uitdrukkelijk te stellen, dat het mij niet zinvol lijkt om het christendom, de islam, het socialisme, de psychoanalyse enz. als soorten of vormen van Torah voor te stellen. Evenmin echter als ketterijen van de Torah. Mensen en theorieën kunnen elkaar diepgaand beïnvloeden en toch hun eigen identiteit en authentieke karakter hebben en behouden. Figuren als Jezus, Mohammed, Spinoza, Marx