Joodse traditie als permanent leren

84

schap betreffen. Zelfs ethiek wordt door haar

in wettelijke vorm gegoten'

En van belang in verband met de methodologie van de halakhah is het

vervolg op de bovenstaande regels:

'Er bestaat voor de Halachah geen principieel

verschil tussen cultus, godsdienst, moraal of

recht. Al hetgeen binnen het gebied der hala-

chische overweging valt, heeft dezelfde wijze

van behandeling, opbouw en ontwikkeling en

is aan dezelfde regelen onderworpen. Men kan

dientengevolge het ene gebied met het andere

analoog vergelijken, zonder hel: bijzondere ka-

41

rakter van elk in aanmerking te nemen'

Nog tot het eind van de 18e eeuw bestond ongeveer 80% van de totale

42

joodse literaire productie uit halakhische studies . Hoewel de ha-

lakha normatief is en de aggadah niet, betekent dit niet dat de eerste

belangrijker is dan de tweede of dat de aggadah er slechts is om de

mensen te vermaken. Maimonides is van mening, dat de aggadah met 43

poezie te vergelijken is . Zowel degenen die de aggadah verwerpen

44

omdat er zo sterk in overdreven wordt als degenen die daarentegen

45

juist in haar de ware betekenis van de Torah menen te moeten zoeken begrijpen volgens hem niet dat

'At that time this method was generally known

and used by everybody, just as the poets use

_f. . ,46

poetical expressions'

Het is onjuist om te menen dat de kern of 'het wezen' van de Torah de

halakha is. Even onjuist is het om te menen dat de aggadah dit is.

De wisselwerking tussen halakha en de aggadah, tussen het normatieve

en het verhalende, is kenmerkend voor de Torah. Zijn niet vele agga-

dische uitspraken op het terrein van de ethiek als concrete halakhische 47

regels geformuleerd en sterker nog: berust het normatieve gezag van de halakha niet op het aggadische gegeven, dat op de berg Sinai God aan Mozes de Torah heeft gegeven?

'The Torah is more than a system of laws; only a portion of the Pentateuch deals with law. The prophets, the Psalms, agadic midrashim ((dit in tegenstelling tot 'halakhic midrashim')), are not a part of halacha. The Torah comprises both halacha ((wet, regel)) and