Joodse traditie als permanent leren

83

Shema ) is in staat zingevingen en gedragsregels te ontdekken, die

36

zelfs niet aan Mozes op de berg Sinai geopenbaard werden

1.1.4 De wisselwerking tussen halakhah en aggadah

Zowel de schriftelijke als de mondelinge Torah bevat normatieve en verhalende gedeelten. Het normatieve gedeelte wordt halakhah genoemd en richt zich op het gedrag van de mens, op wat hij moet doen en wat hij niet moet doen. Halakhische regels zijn specifieke gedragsregels ter operationalisatie van gewenst gedrag. Tegenover het normatieve gedeelte van de Torah staat het verhalende gedeelte, waarmee ik alles dat niet-normatief is bedoel. Dit verhalende gedeelte, dat geen 'halakhah' is, wordt aggadah genoemd. De aggadah houdt zich bezig met

'het creatief uitleggen der bijbelse verhalen, theologie, ideologie, moraal en ethiek; waarbij zij legenden en verhalen omtrent het leven der geleerden invlecht en polemiseert met

verschijnselen en denkbeelden van de toen-37

malige tijd'

Ze maakt daarbij gebruik van de meest uiteenlopende stijlfiguren en symbolische interpretaties, zoals parabelen en allegorieën, metaforen en spreuken, lyrische gedichten, klaagzangen, gedramatiseerde

38

dialogen, hyperbolen, woord- en letterspelletjes enz.

Vergeleken met de barokke aggadische verteltrant doet de halakhische

discussie sober aan. Oorspronkelijk betekende de term 'halakhah'

weg resp. stap, welke betekenis overging in het begrip recht in de zin

39

van gewoonte, gebruik, wet

'De Halachah houdt zich bezig met rituele voorschriften, zowel die aan de persoon gebonden zijn als zulke, die alleen in het joodse land geldigheid hebben. Zij omvat de wetten omtrent de shabbath en feestdagen, de wetten omtrent de rituele reinheid en onreinheid, de wetten omtrent de cultus en het gebed, de bepalingen omtrent de status van het individu, huwelijk en echtscheiding, het eigendoms-en handelsrecht, het strafrecht, regelingen van staatkundige aard, inclusief die, welke het koning