Joodse traditie als permanent leren

65

N.B. : Het komt vaak voor, dat leereffecten bij de leerling, die zowel de leraar als de leerling gewenst vinden, niet onderwezen worden. Zulke leereffecten zijn dan geen onderwijsdoelstellingen (zie de linker kolom van het schema).

Het is een populaire misvatting om te veronderstellen, dat alles wat het leren waard is, ook per se onderwezen moet worden in één of ander onderwijsleerproces.

e. De leerling-leraar-relatie

In deze studie wordt onder 'leren' steeds de activiteit van de leerling verstaan, die door de leraar, als die er teminste is, ondersteund en geactiveerd wordt. Zowel leerling als leraar hebben in de PL-filosofie tot taak studie en het steeds verder studeren vorm te geven, mogelijk te maken en te stimuleren. Zodra leraar en leerling tegengestelde doeleinden gaan nastreven, ontaardt het leerproces in het manipuleren van de één door de ander. Zulke ontaarde onderwijsleerprocessen, die voortvloeien uit een ontaarde leerling-leraar-relatie, worden in deze studie niet beschreven of geanalyseerd. (Vgl.pp. 3-4)

In deze studie wordt ervan uitgegaan dat leerling en leraar een aantal waarden, normen en belangen moeten delen, willen ze elkaar kunnen begrijpen. Er wordt niet van uitgegaan, dat in onderwijsleerprocessen de leraar de leerling opzettelijk zal misleiden. (Vgl. p. 32) In deze studie wordt ervan uitgegaan dat leraar en leerling, die binnen hetzelfde onderwijsleerproces functioneren, het er globaal over eens zijn wat 'wenselijke leereffecten' zijn. Dit betekent, dat ze het over de onderwijsdoelen (of -doelstellingen) globaal eens zijn. (Vgl. p. 39) Zolang leraar en leerling zich als partners gedragen, die elkaar zoveel mogelijk helpen om de (onderwijs-)doelen te bereiken, is er van indoctrinatie van de kant van de leraar geen sprake. In dit geval zijn ze immers geen antagonisten, maar sympathisanten met een gemeenschappelijk doel . Zodra er in het onderwijsleerproces plaats voor indoctrinatie wordt ingeruimd, zodra leerlingen en leraren tegengestelde doeleinden gaan nastreven, ontaardt het onderwijsleerproces in het elkaar manipuleren (zie boven). De leerlingen zullen dan steeds minder gaan leren en teleurgesteld hun leraren en vaak ook elke vorm van regelmatig, laat