Joodse traditie als permanent leren

61

leren (PL.) juist dat allereerste, aanvankelijke onderwijs van het grootste belang en is de taak van de onderwijzer, d.w. z. de leraar van de kleine kinderen, zo'n moeilijke. Behalve kennis (weten) moet hij, en eigenlijk elke leraar, liefde voor die kennis (dat weten) proberen op te wekken, zodat het kind of de leerling niet ophoudt met leren omdat hij zijn kennis (weten) steeds wil vermeerderen. 'Let us remember that it is not enough to impart information. We must strive to awaken appreciation as well' en met 'wij' worden hier leraren bedoeld^.

Bij permanent leren gaat het om een dagelijkse bezigheid, die dikwijls moeilijk op te brengen is. De leerling kan zich de gewoonte van het permanent leren alleen maar dan eigen maken als de kennis waar hij naar streeft, voor hem persoonlijk van belang is. De grote afwezige in het PL-model is dan ook de individuele leerling - de persoon waar er maar één van is, die niet onder het hoofd 'Leerling (III. l)' ondergebracht kan worden. Om aan dit gemis tegemoet te komen, is de vierde categorie 'Individueel leren als dagelijkse gewoonte' aan het model toegevoegd. Elke leerling heeft zijn specifieke moeilijkheden met het dagelijkse leren, afhankelijk van zijn vermogens, zijn persoonlijke geschiedenis en zijn toekomstverwachtingen. Dit geldt niet alleen voor zijn moeilijkheden, maar ook voor zijn specifieke mogelijkheden. De vierde categorie moet worden opgevat als een open plek in het model, die de leerling alleen maar zelf kan invullen.

De inhoud van de drie andere categorieën wordt niet door de individuele leerling bepaald, maar wel door hem mede-bepaald. Welke interpretatie van de trefwoorden 'Traditie', 'Gezag', 'Wereldbeeld', enz. hij tenslotte zal kiezen, zal een persoonlijke keus zijn.

Hoewel ik geprobeerd heb trefwoorden te kiezen met een grote semantische rek, is het zeer goed mogelijk dat de individuele leerling in elke categorie nog behoefte heeft aan zijn eigen semantische ruimte. Deze eigen semantische ruimte van de individuele leerling symboliseer ik met een leeg hokje[ [, dat alleen door de leerling ingevuld kan worden.

Het PL-model gaat er dan tenslotte zo uitzien: