Joodse traditie als permanent leren

53

evalueren van de leerresultaten van de leerling. In onderwijsleerprocessen behoort het evalueren meestal tot de taak van de leraar, bij andere leerprocessen ontbreekt de leraar en het leren van de leerling wordt meestal niet systematisch geëvalueerd, als de leerling daar tenminste niet zelf voor zorgt.

(2) Evaluatie kan een zegen zijn voor de leerling, maar ook een vloek. Het kan een zegen zijn als de leerling geïnformeerd wordt over zijn vorderingen en de nog te ondernemen stappen om te pogen de leerdoelen te bereiken of te benaderen - en als de leerling aangemoedigd wordt zijn pogingen voort te zetten, wanneer de leerdoelen tenminste reëel, d. w. z. bereikbaar of benaderbaar zijn. Evaluatie kan een vloek zijn als het de leerling niet vertelt hoe hij zijn leren kan verbeteren en slechts goedkeurende of afkeurende beoordelingen over de resultaten van zijn leren uitspreekt. Het is een vloek omdat afkeurende beoordelingen de leerling vaak ontmoedigen om verder te leren en louter goedkeurende beoordelingen de leerling te weinig inzicht verschaffen in vooral de zwakke kanten van zijn leerresultaten. De bekendste voorbeelden van deze schadelijke vorm van evaluatie vindt men in onderwijsleerprocessen: het louter geven van cijfers (zonder commentaar van de leraar) en het even oninformatieve 'gezakt' of 'geslaagd' (zonder verdere specificatie) bij

59

examens

Zowel in leerprocessen in het algemeen als bij onderwijsleerprocessen in het bijzonder is het krijgen van evaluatie van de eerste soort uitermate belangrijk. Bij leerprocessen die geen onderwijsleerprocessen zijn, behoort het tot de taak van de leerling om momenten in zijn leerproces te reserveren voor evaluatie van deze soort.

(3) Het geven nu van evaluatie waar een leerling wat aan heeft, is een bekwaamheid die niet velen bezitten. Behalve dat de evaluator een wijs man moet zijn, moet hij de leerling ook goed kennen om hem te kunnen helpen: '. . . the specifications as to what he ((de leerling)) is to learn are dependent on his previous educational development, his abilities and skills, and his aspirations and motivations'^. Leren is voor de leerling een persoonlijke zaak, waarin zijn verleden en zijn aspiraties moeten kunnen doorklinken. Voor individuele persoonlijke leerdoelen moet in een vrije maatschappij ruimte gelaten of geschapen worden die te bereiken of te benaderen, zolang de maatschappij het bereiken van deze doelen tenminste kan tolereren. Dat leren een persoonlijke zaak is, zeker als dit permanent gebeurt, blijkt uit de aparte plaats die individueel leren