Joodse traditie als permanent leren

51

2. Leerdoelen

3. Evaluatie

4. Leraar en onderwijsprocedure (-methode)

De tweede bedenking tegen de gegeven analyse van het leerproces betreft het schijnbaar eenvoudige onderscheid tussen twee soorten doelen, n. 1. tussentijdse doelen en einddoelen ( pp . 34-35). Via tussentijdse doelen probeert de leerling einddoelen te bereiken of te benaderen - hij hoopt dat elk bereikt tussentijds doel hem dichter bij de einddoelen brengt, hij hoopt m. a. w. dat tussentijdse doelen ook tussenliggende doelen zijn op weg naar de einddoelen. De aanname nu dat 'tussentijdse doelen' en 'tussenliggende doelen' synoniem zijn, is foutief. Zelfs als men slechts één einddoel beschouwt en niet bijvoorbeeld twee einddoelen die zich slecht met elkaar laten rijmen (of zelfs tegengesteld zijn aan elkaar), dan nog is de aanname 'tussentijds = tussenliggend' onjuist.

Hoewel dit voor zichzelf spreekt, kan het onderstaande plaatje de redenering nog verduidelijken:

a. Er is geen beste weg naar het einddoel (zoals

o. a. leerplanontwikkelaars regelmatig verklaren).

b. Wel zijn er verschillende goede wegen naar het einddoel, zoals bijvoorbeeld T T T T '

enz.

d. Conclusie: Tussentijdse doelen hoeven volstrekt niet ook tussenliggende doelen (op weg naar het einddoel) te zijn en kunnen daarom soms beter gemeden dan bereikt worden.

T.(i= 1,2,...,9):

Tussentijdse doelen

De twee hierboven geformuleerde bedenkingen betreffen de keuze van termen. De eerste waar schuwt voor een te grote nadruk op doelen ten koste van de middelen, de tweede waarschuwt ervoor tussentijdse doelen niet te vereenzel-