Joodse traditie als permanent leren

Schema 2

49

LEERDOELEN

in het algemeen, of ze nu onderwezen worden of niet

door leerling en leraar na te streven en wenselijk geachte leereffecten bij de leerling

{

te formuleren

(volgens A. D. de Groot)__t

in termen van 'mentaal programma' of 'vaardigheid*

te formuleren (volgens G. Ryle) in termen van 'weten hoe' en 'weten dat'

d. w. z. in termen ^van kunnen, gebaseerd op kennen.

Het 'kunnen' dat hier bedoeld wordt, is een dispositie die in het gedrag van de leerling tot uiting komt of kan komen. Onder gedrag wordt uitdrukkelijk ook, maar niet uitsluitend, verbaal gedrag verstaan. Het 'kunnen' van de leerling kan uit zijn gedrag blijken, maar hoeft er in werkelijkheid niet noodzakelijk uit te blijken, juist omdat 'kunnen' een dispositie is. Een leerling kan zijn 'kunnen' niet tonen als hij het niet tonen wil - hij kan zijn 'kunnen' verzwijgen. Een leerling die zijn 'kunnen' verbergt, om welke reden dan ook, onttrekt zich daardoor aan kritiek - zowel aan negatieve, eventueel vernietigende kritiek alsook aan positieve, opbouwende kritiek. Zo'n leerling onttrekt zich aan elke vorm van evaluatie, die geen zelf-evaluatie is - zo'n leerling ontwijkt m. a. w. elke beoordeling, elk oordeel of elke veroordeling van anderen, van buitenstaanders.

Het behoeft geen betoog dat zo'n leerling zich in een onderwijsleerproces, waarbij leerprestaties regelmatig door anderen geëvalueerd worden, niet