Geschiedenis der Joden in Nederland

woorden; „Bedwing Uw stem van geween en Uwe ogen van tranen, want zij zullen terugkeren uit ’svijands land”: vertolkten zij niet de innigste bede der aanwezigen? Eb toen dan de slotwoorden uitgesproken waren: „Er is hoop voor Uw toekomst, Uwe zonen zullen naar hun gebied terugkeren”, steeg het „lied der hope”, het „Hatikwah” als een gebed op. Wellicht is nog nooit in Nederland dit lied zo hartstochtelijk gezongen, zo innig doorvoeld.

De „ontbonden” N.Z.B. werkte verder en zette, zonder naar buiten als N Z.B. te kunnen optreden, zijn pogingen voort om het Zionistische bewustzijn zijner leden te versterken en, zo het kon, de andere Joden positief Jodendom bij te brengen. Naar buiten deed hij dit als „culturele commissie”, welke met haar werk niet eerder ophield dan op de dag voor Rosch Hashanah (Joods Nieuwjaar) 5704, de 29ste September 1943, toen de laatste rest van Nederland’s Jodendom naar Westerbork werd gedeporteerd.

De N.Z.B. had reeds in Juni 1940 het initiatief genomen tot het centraliseren van hachsharah-werk (beroepsom-scholingswerk) in Nederland door de oprichting van de Joodse Centrale voor Beroepsopleiding (J.C.B.). De zes bestaande hachsjarah-instituten werden daarin opgenomen. Het aantal personen in opleiding bedroeg in Juni 1940 765, waarvan 225 tot de „Deventer Vereniging” behoorden en 315 tot de „Stichting Joodse Arbeid” in Wie-ringen. Toen Wieringen, zoals reeds medegedeeld is, „judenfrei” werd, kwamen de daar opgeleiden in Amsterdam.

Hoe weinig bij de Nederlandse Joodse jeugd de Palestina-gedachte wortel had geschoten, blijkt uit het feit, dat van de 765 personen in opleiding slechts 140 Nederlanders waren. De J.C.B. heeft haar werk ook na hare ontbinding voortgezet tot in de zomer van 1943. Zij leidde op voor Palestina en nam tevens de algemene beroepsomvorming der Joden ter hand. Indien immers — en zo dacht men nog tot zomer 1942 — de Joden zouden mogen emigreren, dan zouden velen een ambacht wensen te kennen, waardoor zij eerder in de vreemde in hun levensonderhoud zouden kunnen voorzien. De J.C.B. gaf derhalve cursussen in: metaal- en timmerarbeid, electrici-teltsleer, schilderen, schoenenrepareren, boekbinden,

83