Geschiedenis der Joden in Nederland

zonder economisch doel, een verordening, welke hen o.a. belette, verder deel te nemen aan de arbeid van elke organisatie op het gebied van kunst en van wetenschap. In deze ihaand worden verder met één pennestreek alle Joodse verenigingen, stichtingen en instellingen ontbonden verklaard; en voor zover er nog op het gebied door deze organisaties vroeger bestreken, door de Joden mocht worden gewerkt, kon dit slechts geschieden onder het gezag van de Joodse Raad. Deze zou in het vervolg het gehele Joodse sociale leven beheersen.

Over enkele dezer Joodse verenigingen dienen thans enige bijzonderheden te worden medegedeeld. En wel het eerst over de politieke organisatie van het Nederlandse Jodendom: de Nederlandse Zionisten Bond (N.Z.B.).

Tot op het laatst heeft de N.Z.B. gedaan wat menselijkerwijze van hem mocht worden verwacht. Hij heeft zich nimmer met de Joodse Raad geïdentificeerd, waar toch, zoals reeds vermeld is, op zijn initiatief de „Coördinatiecommissie” was opgericht, wier taktiek diametraal tegenover die van de Joodse Raad heeft gestaan.

Zuiver politieke vergaderingen heeft de N.Z.B. sinds de bezetting niet meer kunnen houden, maar waar hij optreden kon, ook naar buiten, deed hij dit. Zo heeft hij in December 1940 een grote bijeenkomst belegd ter viering van het 20-jarig bestaan van de Palestijnse Arbeiders Organisatie, de „Histadruth”, een vergadering, die door honderden bezocht werd.

Als van één organisatie gezegd kan worden, dat zij „in schoonheid” is gestorven, dan kan dit voorzeker van de N.Z.B. worden getuigd. De dag voor zijn ontbinding, einde October 1941, door de Nazi’s, riep hij nog de Joden van Amsterdam op, om twee grote — kort tevoren overleden — internationale figuren te herdenken, den Ame-rikaansen Zionistischen leider Brandeis en den Palesti-nenser Ussischkin. Deze bijeenkomst werd besloten met het reciteren in het Hebreeuws van Jeremia 31:6-17. En de drie laatste zinnen hadden voor de bijeengekomenen een dieptragische betekenis. „Een stem wordt in Rama gehoord, een klacht en zeer bitter geween; Rachel weent over hare kinderen. Zij weigert zich te laten troosten over hare zonen, die er niet meer zijn.”

Waren er niet reeds honderden jonge Joden door de Hitlerknechten gedeporteerd! En de daarop volgende

82