Geschiedenis der Joden in Nederland

te onderhandelen viel, ondanks dat zij van een niet-Joods hoger ambtenaar van het Ministerie voor Sociale Zaken, den Secretaris-Generaal Mr. Scholtens, een voorbeeld hadden gezien, hoe men in bepaalde gevallen „prinzipien-fest” diende op te treden.

In dezelfde maand had de Duitse overheid van Mr. Scholtens geëist een wijziging in de ziektewet aan te brengen, waardoor ongehuwde moeders zouden worden gelijkgesteld met gehuwde. Met de wijziging op zichzelf was Mr. Scholtens het eens; hij had er reeds jaren lang voor geijverd. Maar hij weigerde op bevel der Duitsers deze wijziging aan te brengen, omdat hij hun het recht daartoe ontzegde.

En wat was het resultaat, dat de Joden met die andere houding bereikten? Zowel de oude als de nieuwe methode werd verboden.

Onmiddellijk daarop, nog in de maand Augustus, ging er van de helden op de slachtvelden van Europa, van de af slachters van grijsaards, vrouwen en kinderen, een nieuwe anti-Joodse bepaling uit omtrent het Amsterdamse abattoir. Joden en niet-Joden mochten niet langer samenwerken. Zij werden gescheiden en de eerste numerus clausus deed in Nederland zijn intree. De Joden in Amsterdam mochten nog slechts 15 per 100 van de vlees-handelin handen hebben.

Deze eerste verdrijving der Joden uit bepaalde takken van het economisch leven werd een maand later, medio September, gevolgd door een bepaling, waarbij in Amsterdam alle markten werden opgeheven, een verordening, welke nauwelijks verhuld — de „Deutsche Zeitung in den Niederlanden” sprak het openlijk uit — de bedoeling had, de Joodse markthandelaren, de overgrote meerderheid dezer categorie, hun brood te ontnemen.

Het Germaanse offensief tegen de plutocratie in Nederland behaalde zijn eerste grootse overwinning door het armste deel van de Joodse bevolking të verdrijven van de Nieuwmarkt, het Amstelveld en het Waterlooplein.

In de eerste dagen van October 1940 — een maand tevoren was reeds de komst hiervan uitgelekt — werd officieel de „Arierparagraph” in Nederland tot wet verheven. De Duitse overheid vroeg aan de besturen van Rijk, provincies en gemeenten en aan de hoofden van Rijks-, provincie- en gemeente-instellingen, zomede ook aan alle semi-overheidsbedrijven, opgaven van alle Joodse ambte-

60