Geschiedenis der Joden in Nederland

financieel instituut, dat deze reserves zoveel mogelijk trachtte te centraliseren en in Engeland te deponeren. De grootste vakorganisaties namen hieraan deel en de bedragen, die aldus in Engeland werden gedeponeerd, liepen in de millioenen. Deze reserves waren belegd in solide Engelse en Amerikaanse fondsen (obligaties) en in goud. Toen in Mei 1940 de Duitse bezetting een feit was, legden de Duitsers het eerst op het N.V.V. en zijn organisaties beslag. Als uit de boeken blijkt, dat een groot deel van het vermogen der moderne vakbeweging in Engeland gedeponeerd is, worden de bestuurders van het N.V.V. onmiddellijk ontslagen, doch verder niet gemolesteerd, met uitzondering van één der bestuurders, de Jood S. de la Bella, die, ofschoon hij geen penningmeester van het N.V.V. was, voor de „misdaad” der beleggingen in het buitenland verantwoordelijk werd gesteld. Hij was, volgens de Duitsers, de „auctor intellectualis”, de anderen waren de misleiden. De la Bella werd naar het buitenland gevoerd en stierf binnen twee ja ar in een der Duitse concentratiekampen.

De arbeiders van het N.V.V. protesteerden op geen enkele wijze tegen het ontslag aan de bestuurders van het N.V.V. gegeven, noch tegen de deportatie van hun voorman, De la Bella. Ook zij meenden, dat er wellicht met de Duitsers toch nog te schipperen was en dat het misschien niet zo’n vaart zou lopen, al bemerkten zij ook, dat alle Joodse vakverenlgingsbestuurders onmiddellijk werden ontslagen.

De nlet-Joodse diamantbewerkers zagen het rustig aan, dat alle bestuurders, op den énen Arischen na, werden weggejaagd en dat hun oude leider. Henri Polak, gevangen werd genomen.

Het moet tot eer van de Sociaal-Democratische Arbeiders Partij worden gezegd, dat zij onmiddellijk iedere samenwerking met de Duitsers afwees en daarom op 20 Juni 1940 ontbonden werd. De andere politieke partijen lieten dit rustig toe, uitten geen enkel protest, zwegen derhalve als „moffen”! Zo was de psychische gesteldheid van den gemiddelden Nederlander en van den gemiddelden Jood in Nederland in de eerste maanden. En kon niet anders zijn.

Voor ondergronds verzet was men in Nederland in de eerste jaren nog niet berekend. Voor het illegale werk is,

55