Geschiedenis der Joden in Nederland

drukken, noch hun de Duitse politieke leer opdringen”. En daarmee had de bezettende overheid bereikt, dat er niets tegenover haar geschiedde. Van verzet in Nederland was er geen sprake. Niemand, niet-Joods Nederlander of Jood, dacht eraan, dat het nodig zou kunnen zijn om de bevolkingsregisters te vernietigen, de gegevens der Joodse kerkgenootschappen te doen verdwijnen, alles onklaar te maken, waarmee de Duitsers de Joodse afstamming van Nederlandse staatsburgers zouden kunnen bewijzen. Pas jaren later werden in verschillende steden de bevolkingsregisters vernietigd. Men was algemeen bereid met de Duitsers samen te werken. Zo bepleitte de Oud-Premier Colijn in een brochure „Aan de grens van twee werelden”, waarin hij felle critiek ultte op het vroegere regeringssysteem, samenwerking met de Duitsers. Dat Colijn spoedig tot een andere mening gekomen is, doet niets aan het feit af, dat hij in de eerste maanden de berustende houding van het Nederlandse volk heeft bevorderd.

Nog tekenender is het volgende; op 24 Juli 1940 verscheen er een oproep van de „Nederlandse Unie”, ondertekend door Mr. L. Linthorst Homan, Commissaris van de Koningin voor de provincie Groningen, Mr. L. Eindhoven, Oudindisch ambtenaar en Prof. J. E. de Quaay, hoogleraar aan de Katholieke Economische Hogeschool te Tilburg, die de „Nederlandse Unie” hadden opgericht en zich met een „program” tot het Nederlandse volk wendden. In die oproep werd gezegd: „Wij willen ons werk verrichten in contact met de Nederlandse autoriteiten en de bezettings-autoriteiten. Nederlanders, geeft aan ons streven uw aller krachten!” En in het programma stond: „Met open ogen voor de werkelijkheid wil de Unie haar arbeid terstond

aanvaarden...... in loyale verhouding tot de bezettende

overheid”.

In arbeiderskringen was het over het algemeen precies zo. De moderne vakbeweging, d.i. de vakbeweging, die nauw met de sociaal-democratie was gelieerd, het Nederlandse Verbond van Vakverenigingen (N.V.V.) was zich enige jaren voor de bezetting het gevaar bewust geweest, dat haar vanuit het nationaal-socialistische Duitsland bedreigde. Zij had dan ook in 1938 maatregelen genomen om zoveel mogelijk haar financiële reserves veilig te stellen tegenover dit steeds meer dreigende gevaar.

Deze maatregelen culmineerden in het oprichten van een

54