Geschiedenis der Joden in Nederland

fatsoenlijk mens op de publieke straat verontrusten kunnen.”

En uit het jaar 1778 dateert de volgende uiting: „Het is niet zonder reden, dat het geringere volk voor de Joodse Natie een algehele verachting heeft. De geest van bedrog en diefachtigheid is den meesten van dat volk zoo eigen, dat men zeer weinigen uit hen betrouwen kan”. Men begrijpe goed, dit is niet een uiting van Jodenhaat, dit is de aanvang van een artikel, dat de Jodenhaat wenst te bestrijden!

Dit alles bewijst duidelijk, dat ook het Nederlandse volk, toen de oude maatschappelijke verhoudingen in verval raakten, evenmin immuun waren voor antisemitisme als welk volk dan ook. Natuurlijk is de wijze, waarop de Jodenhaat zich uit en zijn de gevolgen daarvan afhankelijk van de voorgeschiedenis van het gastvolk. En de honderd vijf tig jaar lange xenophile instelling ten opzichte van de Joden hadden ook op het Nederlandse volk ingewerkt. Maar des te sterker is het, dat ondanks die inwerking, overal in de Nederlandse achttlende-eeuwse maatschappij antisemitische infectie optreedt!

In 1770 komt in het tijdschrift „De Koopman” een artikel voor van een anoniemen Portugesen Jood, die tegen het antisemitisme stelling neemt. Hij beschrijft aldus het verval der „Portugees-Joodse Natie”, dat zij nog slechts bestaat uit „Actionisten, Juweelhandelaars en Slijpers, Leeglopers en arme Bloeden”. En de beroepen, die hij opgeeft voor de Hoogduitse Joden zijn: „viskopers, vleeshouwers, kleermakers, schoenlappers, fruithandelaars, venters met vis, groente, fruit, papier, lak, potlood, kra-merijen en andere van de geringste waren”. Dan vraagt hij voor de Joden, dat het hun mogelijk gemaakt zal worden, ook hun eigen brouwers, metselaars en timmerlieden te zullen hebben. Hij en de redactie menen, dat dit mogelijk zal zijn, indien langzamerhand de Joodse natie met de Christenen „één volk zou gaan uitmaken”. De emancipatie werpt haar schaduwen vooruit! En als de Bataafse Republiek wordt gevormd, de vazalstaat van het Frankrijk der Revolutie, dan worden de Joden, zonder erom te hebben gevraagd, geëmancipeerd als personen en houdt de „Joodse natie” op in Nederland „de jure” te bestaan, niet echter „de facto”.

De regering der Bataafse Republiek vaardigde de 2de

22