Geschiedenis der Joden in Nederland

bied jacht gemaakt op eiken Nederlander van 16 tot 40 jaar, om hen als dwangarbeiders te kunnen wegvoeren. De slopende angst om, in het laatste ogenblik nog als Jood te worden gevat, groeide voor hen met ieder uur. In zijn boek over de „Rassenmerkmale der Juden”, verschenen in 1913, zegt Dr. Maurice Fishberg, dat hij vele Joden onderzocht heeft, die aan de Russische pogroms ontkomen waren. ,,Wat deze arme mannen, vrouwen en kinderen in die uren en dagen hebben beleefd, is voldoende om de sterkste natuur tot psychopaath en neuro-paath te maken”. Dan haalt hij de mening aan van Dr, H. Openheim, een zeer bekenden autoriteit uit die dagen op het gebied van psychiatrie, neergelegd in zijn artikel in het tijdschrift voor psychologie en neurologie, jaargang 1908. De door hem geciteerde woorden luiden: „Maar het slopendst hebben, voor zover wij ons een oordeel kunnen vormen, de pogroms op het zenuwstelsel ingewerkt. En wij hebben de gelegenheid gehad, de sloping van de lichaamsgezondheid, maar vooral van de psyche te constateren. De wreedheden, die aan deze onge-

lukkigen bedreven zijn...... de voor het zenuwstelsel zo

verderfelijke affecten van de angst voor vervolging, beroving en moord...... deze emoties en insulten hebben het

zenuwstelsel zo geschokt, dat vele duizenden van vroeger gezonde individuen, tot arbeid volkomen in staat, door neurosen en psychosen worden geteisterd, waarbij vooral het opgroeiende geslacht, de kinderen, in opvallend sterk percentage door deze ziekten wordt getroffen.”

Dit was het oordeel van psychiaters over de gevolgen van de pogroms uit het einde der vorige en het begin van deze eeuw, welke Jodenvervolgingen echter onschuldige plagerijtjes waren, vergeleken bij hetgeen nu het Jodendom op het gehele vasteland van Europa is aangedaan! Hoe ontzettend zullen dan wel de gevolgen hiervan voor de psyche van diegenen zijn, die dit hebben moeten doorstaan!

Maar zelfs als men aanneemt, dat, als door een wonder, dit alles in Nederland voor de geredde Joden niet gelden zal, als men geloven wil, dat hun physische en psychische toestand zich zeer spoedig zal herstellen, hoe, dat dient dan toch ook onder de ogen te worden gezien, worden zij wederom in het Nederlandse economische leven ingeschakeld?

En nu zegge men niet, dat dit geen bijzonder Joods pro-

117