Het kleine land en zijn groote schoonheid

van bestaan vonden, zoodat hare ingezetenen, vervuld van burgertrots, in staat waren hem te doen uitschijnen in stoere stadspoorten, fraaie stadhuizen, waaggebouwen en woonverblijven. Elk dezer vijf stadjes, onder welke er zijn, die in ouden tijd tot de aanzienlijkste steden gerekend werden, is een kleinood van edel maaksel, in stillen glans. Heerlijk zijn hunne grachtjes en bruggetjes en straatjes, langs welke de typisch-Hollandsche huisjes staan geschaard, vaak in bescheiden praal van fraai snij- en beeldhouwwerk. Forsch en geducht staan te Hoorn en te Enkhuizen de overblijfselen van de voormalige verdedigingswerken, de machtige Hoofdtoren en de Dromedaris. Bescheiden liefelijk is de Speel toren te Monnikendam en van ongemeene bekoring zijn de Stadhuizen van Enkhuizen en van Hoorn, het Weeshuis in de eerstgenoemde en het West-Friesch Museum in de laatstgenoemde stad. Daarmede is de opsomming geenszins uitgeput. Het is, integendeel, niet mogelijk alles te noemen, dat noemenswaardig is. Alle vijf deze steden zijn vervuld van aandoenlijke schoonheid; alles is er belangwekkend; het stadsbeeld is er overal verrassend; oninteressant is er nagenoeg niets.

De droogmaking van de Zuiderzee zal ook hier ongunstigen invloed oefenen. Het fraaie silhouet van de kust gaat verloren; in sommige steden ook de heerlijke ligging aan de zee en daarmede het vergezicht; en de verandering, die de zeestadjes, landbouw-middelpunten geworden, zullen ondergaan, kan wellicht haar karakter schade toebrengen. Zoo lang echter de stadjes zelf niet veranderen, zoo lang de oude huizen en gebouwen onaangetast blijven, zoo lang de stedelijke overheden zich vrij houden van aanbidding van den verkeers-fetisch en dus niet door dempen en breken het stadsbeeld schenden, zoo lang zullen zij een verheugenis blijven voor het oog en voor de ziel, niet als doode steden, als mummies, doch als stukken levende, onsterfelijke schoonheid.

Achter deze vijf troont Alkmaar, kostelijke Hollandsche stad, vol liefelijkheden. Sterk leeft hier de geest van de 16de en 17de eeuw, in den aanleg der stad en in hare betimmering. Merkwaardige namen dragen vele harer straten en grachten: de Mient, het Verdronken Oord, Luttik-Oudorp, Voormeer, Heul, Laat, Heiligland en, o wonderlijk woord, Fnidsen; en even merkwaardig zijn deze grachten en straten zelf, intiem, aantrekkelijk, Hollandsch. Zoo is ook de beroemde Waag, met den fraaien toren en de beide wipbruggen, wier hameien het gebouw flankeeren. Daar is het een levendig tafereel, als de

36