Het kleine land en zijn groote schoonheid

van de Raadhuisstraat) en ook gedeelten van de Lijnbaans-gracht ondergingen dit lot. Maar overigens liggen daar nog steeds de heerlijke waterlanen als bijna drie eeuwen geleden, al werden ook vele der fraaie boogbruggen verlaagd en bedorven, al hebben tal van patriciërshuizen hunne oorspronkelijke bestemming verloren en al brengt het handelsverkeer er op vele plaatsen een jammerlijke stoornis te weeg. In vroege zomerochtenden, of des avonds vóór de zon onder is, of des Zondags, vertoonen zich de grachten op het schoonst en geven zij weder den indruk van het verleden, toen het daar immer deftig en indrukwekkend was. Als de zon, door het iepen-loover heen, gouden plekken maakt op het donkere water en slechts enkele, verspreide menschen loopen langs de huizen, die nog stil en gesloten staan, als peinzend over het rustige verleden, dan is het daar op de grachten zoo mooi, zoo ontroerend schoon, als het in geen enkele andere stad, binnen of buiten de grenzen onzes lands, is, noch kan wezen. Misschien is van alle Amsterdamsche grachten de Reguliersgracht, met haar fraaie verhoudingen en ongeschonden boogbruggen, wel de schoonste en bijzonderste, vooral waar zij met Heeren- en Keizersgrachten samenvloeit. De Leidschegracht staat er slechts weinig bij ten achter, zou er zelfs mede gelijk staan, indien men er de bruggen ongewijzigd had gelaten. Beide grachten hebben iets intiems, dat haar eene eigenaardige bekoring schenkt, eene van anderen aard dan de indrukwekkende hoofdgrachten bezitten.

Geheel ongeschonden zijn ook de hoofdgrachten niet gebleven. De aanleg van de Raadhuisstraat en de verbreeding van de Vijzelstraat, waarbij wijde gaten in den gesloten grachtwand werden geslagen, hebben storend gewerkt; een geweldig hoog kantoorgebouw in de verbreede Vijzelstraat verplettert de prachtige Bocht van de Heerengracht, gezien van de brug vóór het Koningsplein; en de vervanging van vele der oude huizen door groote kantoor- en bedrijfsgebouwen, die meestal door afmeting, vorm en kleur geheel uit den toon vallen, heeft veel kwaad gedaan. Doch de schoonheid van Amsterdam is onverwoestbaar. Vroegere geslachten van poorters en van burgers hebben haar zoo rijk gemaakt aan schoonheid en haar zóó gebouwd, dat de vele vergrijpen, die men jegens haar heeft gepleegd, zeker schennis, doch geen ondergang te weeg konden brengen.

Bijzonder schoon zijn ook de oude Burgwallen. Die aan de Nieuwe Zijde heeft men, onderscheidenlijk ongeveer zeventig

15