Amsterdam, die groote stad

Nu komt weder onze Wijkmeester aan het woord, om ons te zeggen hoe het met nachtwachts en brandweer een eeuw geleden was gesteld:

„Ter beveiliging der Ingezetenen zijn er een aantal van 480 man, welke in 120 Wijken verdeeld zijn en onder de naam van Nacht- of Ratelwacht, in daartoe geschikte huisjes, veelal op de grachten geplaatst, des nachts de wacht houden en elke halve uren, gewapend met een sabel en ratel, de wijken doorgaan, onder het geroep van „Bewaard u vuur- en kaarslicht wel, de klok heeft tien” en vervolgens elke half uur later, half elf, enz. heeft de klok. Bij eene ontstane brand ratelen dezelve zeer zwaar, onder het geroep van Brand! Brand! Ook zijn zij verpligt zoodra zij verneemen dat er iemand in het water valt, die te redden; hiertoe zijn zij voorzien van dreggen, aan welke een drenkeling zich grijpen kan. In 1811 wierden zij onder het Fransch bestuur alle afgeschaft. Die van de brandspuit moesten des nachts de wacht houden; maar in 1815 werden zij alle weder hersteld.

Bij veele brandkeuren is voor de Brandblussching gezorgd, en daar men voorheen bij de blussching brandemmers gebruikte (welke men thans nog in wezen houd), gelijk ook brandladders, gieters, haaken om de huizen om te halen, zeilen en spuiten zonder slangen, zoo zijn ze alle afgeschaft bij de invoering der slangenbrandspuiten naar het jaar 1672, toen Jan van der Heiden dezelve uitvond, (Deze vond ook de lantaarns uit) en deze hebben tot in dit jaar 1841 nog stand gehouden... Een aantal van 77 brandspuiten, met 170 brandmeesteren, zijn over alle de wijken der stad en rondom dezelve verdeeld, tot blussching der brand.”

Met betrekking tot deze maatregelen maakt de Wijkmeester deze, voor zijn stad- en tijdgenooten weinig vleiende opmerking:

„De branden bleeven meest altijd bij hetzelve huis, maar zedert eenige jaren heeft men het ongeluk, dat er soms 2 of 3 huizen gelijk verbranden. De branden ontstaan meestal uit onbekende oorzaken — maar zedert eenige tijden leggen veele onder verdenkinge van gestigt te zijn, oorzaak hiervan zijn de zoo veele Brand Assurantie Maatschappijen waar bij men de huizen, meubelen enz., zoms ver boven de waarde verzekerd, en dus de geleedene schade vergoed word, zijnde zommige hierdoor dan nog rijker als voor den brand.”

Omtrent de verlichting der stad deelt de Wijkmeester het volgende mee: „Met zoo veel zorg zorgt men voor het begraven der lijken, met niet minder zorg is voorheen en thans nog gezorgd, ter voorkoming van ongelukken, welke veel zoude ontstaan in een stad, doorsneden met zoo veele grachten, maar hier tegen is gezorgd door een zeer groot aantal Lantarens,

59