Amsterdam, die groote stad

zij nu ook weldra verdwijnen) een ontzettende belemmering van het verkeer met en in de zich naar het Oosten sterk ontwikkeld hebbende stadswijken. De emplacementen en rangeerterreinen op de kunstmatige eilanden bleken vrij spoedig veel te klein te wezen, zoodat men genoodzaakt was in de Watergraafsmeer, dus op grooten afstand, een rangeerterrein aan te leggen.

De rationeele oplossing ware geweest het Centraal Station te bouwen in het zuiden der stad, waardoor de verbindingen met ’s Gravenhage, Utrecht en Amersfoort bekort en vergemakkelijkt zouden zijn geworden. De verbinding met Noord-Holland had dan moeten loopen over een brug in de buurt van de Oranjesluizen. Indien men dan de havenwerken niet ten oosten, doch ten westen van de stad had gemaakt, had de verbinding van de oude stad met de nieuwe wijken aan den overkant door middel van een brug over het IJ kunnen geschieden.

Op deze wijze zou een ideale toestand zijn ontstaan. Thans hebben wij het tegenovergestelde: de verbinding met de zee is versperd door kostbare sluizen en twee spoorbruggen — de verbinding tusschen de beide deelen van de stad over of onder het water is uiterst bezwaarlijk tot stand te brengen en zal buitengewoon kostbaar zijn — de spoorwegen in en om de stad zijn zeer onpractisch en tientallen millioenen worden gevorderd om er althans iets dragelijks van terecht te brengen — het IJ is hopeloos bedorven — de prachtige ligging van de stad aan haar open haven is vernietigd — de verbinding van Amsterdam met de zee blijft ten eeuwigen dage versperd. Zoo werden er op de hoofdstad misdadige aanslagen gepleegd, die maar al te zeer geslaagd zijn. En de hoofdschuldige heeft te Amsterdam een standbeeld gekregen!

In onze dagen valt een nieuwe aantasting van de schoonheid en het karakter der oude stad waar te nemen. Zij bestaat in het bouwen volgens de beginselen van hetgeen „nieuwe zakelijkheid” wordt genoemd. Er zou betrekkelijk weinig bezwaar gemaakt kunnen worden tegen toelating van gewoonlijk hideuse samenstellingen van beton, staal en glas in de nieuwe stadswijken. Maar dergelijke bouwkunst, die met bouwen weinig, met kunst in het geheel niets heeft uit te staan, te gedoogen in de oude stad, is, zooals het klassieke gezegde luidt, erger dan een misdaad, het is een fout.

In nog een ander opzicht moet van schennis gewag worden gemaakt en wel ten aanzien van de straatnamen.

Deze namen zijn gewoonlijk van geschiedkundigen aard, weshalve zij be-hooren geëerbiedigd te worden. Indien men bepaalde vorstelijke per

27