Joods huwelijks- en echtscheidingsrecht

OVERZICHT VAN HET JOODSE HUWELIJKS- EN ECHTSCHEIDINGSRECHT

een opsomming verwijs ik naar bijlage A.1¹. Het onderscheid in de Halacha is gebaseerd op de sanctie op de overtreding.

De sancties werken ook door in de volgende generatie; een kind geboren uit zo'n verboden relatie wordt als 'mamzeer"² beschouwd en kan niet binnen het Joodse volk trouwen³. Er zijn twee uitzonderingen op deze regel:

1. Sexuele relaties met een menstruerende vrouw (en ook zij die na de menstruatie niet in het mikwe - het rituele bad - ging). Een uit zo'n verboden relatie geboren kind wordt niet als mamzeer beschouwd⁴.

2. Sexuele relaties van een gehuwde of bijna gehuwde (na kidoesjien maar voor de choepa) vrouw met een niet-Joodse man. Een uit zo'n strikt verboden relatie geboren kind wordt niet als mamzeer beschouwd omdat de regels m.b.t. arayot in de Tora slechts betrekking hebben op relaties waarin beide partijen Joods zijn.

Na de verschrikkingen van W.O. II kwam het voor dat de vrouw als overlevende uit de kampen terugkwam en haar man niet. Als ze wilde hertrouwen zou zij eerst de chalitza-procedure moeten ondergaan (zie

72

¹  Omdat de stelstels niet synchroon zijn, kan het voorkomen dat een partner in het ene stelsel wel geoorloofd is, maar in het andere niet. Als voorbeeld noem ik de combinatie oom/nichtje. Halachisch is dit toelaatbaar, aanvankelijk naar Nederlands recht in beginsel niet (maar sinds 01.01.1970 wel (Art. 1:41 BW)). Maar naar Nederlands recht is dispensatie mogelijk. Oudtijds leverde dit meer problemen op. Zie R.G. Fuks-Mansfeld; "De Sefardim in Amsterdam tot 1795. Aspecten van een Joodse minderheid in een Hollandse stad". Hilversum. 1989. pp. 76-77•

²  Het woord 'mamzeer' komt uit het Ethiopisch (Rabbijn Dr. E.D. Klein; "A Comprehensive Etymological Dictionary of the Hebrew Language". Carta Jerusalem/University of Haifa. 1987. p. 352) en heeft als stam m-z-r hetgeen 'wegrotten' betekent. Oorspronkelijk werd het woord gebruikt ter aanduiding van een niet-Jood, een vreemdeling of van iemand wiens Joods-zijn twijfelachtig was. Het heeft altijd een negatieve/xenofobe betekenis gehad.

^3 is8 Maim. Sefer HaMitswot, Verboden nr. 353. Er is een methode om het mamzeroet te beëindigen. Zie de oplossing aangedragen door R. Tarfon: laat een mamzeer een vrouwelijke slaaf trouwen. Hun kind neemt de status van de moeder over: slaaf of slavin. Dit kind kan vervolgens worden vrijgemaakt en via een procedure toetreden tot het Jodendom. Zie ook Epstein, Marriage Laws, o.c. 52, pp. 279-291.

⁴  bYew. 49a-b.