Het Joodse vraagstuk

ting van het werkelijke gebeuren bruikbaar blijkt te zijn. Hier moet dns een historische beschrijving worden gegeven, die althans enigszins de stroom aangeelt, waarin het tegenwoordige gebeuren plaats grijpt.

En het is een zeldzaam rijke geschiedenis, die het Joodse volk bezit. Het voert de oude tijden van de voor-Aziatisch-Egyptische cultuur nog met zich mee, het enige volk in Europa waarvan men dat kan zeggen. Door zijn geschriften, die in de bijbel bewaard zijn gebleven, roept het dat verre verleden op. Waarvan de opgegraven monumenten de indrukwekkende resten zijn. Sindsdien heeft het alle historische perioden doorgemaakt, die de westers-Europese cultuur doorlopen heeft, en al die ervaringen hebben hun indrukken achtergelaten in de ziel en de hele houding van het Joodse volk. Men kan het niet begrijpen wanneer men niet in rekening brengt die lange reeks van belevingen, die hun stempel er op hebben gezet.

Sommigen gaan zover het hele gedrag van de tegenwoordige Joden te verklaren uit milieu en omstandigheden, waarin ze de eeuwen door hebben verkeerd. Wanneer bijvoorbeeld een zekere afweerhouding permanent aanwezig is, wordt het wezen er op den duur door beïnvloed.

Zeker is het ónmogelijk liet oorspronkelijke Joodse wezen vast te leggen door de historische invloeden weg ie denken en een min of meer constante psychologie van Joodse eigenschappen op te stellen. Wie dit volk verstaan wil moet eindeloos luisteren naar zijn herinnering, maar wat het heeft bewaard in zijn gebruiken en wat het er in uitdrukt, naar de traditie die aan generatie na generatie de levensvormen inprentte, en vooral moet hij met liefdevolle aandacht de sporen beschouwen die de onafgebroken verbijsterende belevingen in de gevoelshuid van dit volk hebben achtergelaten. Het is een uiterst veelzeggende en betekenisvolle verschijning in de geschiedenis der mensheid. Zowel om de eigensoortige opzet als om de levenservaringen die daarmee zijn opgedaan. Het gezicht van het Joodse volk is gegroefd en geëtst met talloze fijne en allerfijnste lijnen. In het gewone sociale verkeer kan men er overheen zien, doordat een vrij

43