Het Joodse vraagstuk

vindt de gevolgen van wat het eerste de mensen doet. Dit is de tragische inslag van deze benauwende toestand.

Een dergelijke analyse is natuurlijk een enorme opgave, die hier ook niet in de verste verte kan worden ondernomen. Waar ik op wijzen wil, is dat op grond van een verschijnsel als het antisemitisme de volkeren van de wereld noodzakelijkerwijs moeten worden beschouwd als collectieve eenheden, personen als men wil, die elk voor zich eigen psychisch leven hebben met wetmatigheden en processen, met stadia en niveaux van existentie, waardoor ze voor elkaar tot op zekere hoogte vreemden zijn en in het samenleven telkens op onbegrijpelijkheden en raadsels stuiten. Het internationale samenleven stelt aan de collectieve grootheden soortgelijke eisen als het maatschappelijke samenleven aan de meer enkelvoudige personen. Ze hebben hun eigen intenties en vormen en hun eigen problematiek, die niet altijd past bij die van de anderen; bij hogere abstractie kan men ze zien als vormen van eenzelfde algemeen-mense-l.jke existentie, maar niettemin houdt ieder zijn eigen ..individualiteit”. Niemand kan de problemen voor een ander oplossen en niemand gaat straffeloos aan zijn eigen problemen voorbij. Toch is de schuwheid om eigen vragen aan te pakken in het groot en in het klein een fatale werkelijkheid, die de oorzaak is van de slepende ellende, waarin we zitten. De afgelopen jaren hebben ons getoond, dat de Joden in het bijzonder het gelag hebben moeten betalen, maar zij zijn allerminst de enige. Wee ieder, die als „vreemde” tussen collectieve eenheden leeft, die hun interne spanningen beginnen af te reageren!

Wat dan gebeurt kan men het beste karakteriseren als terugval op primitief voorstellingsmateriaal. Hoe massaler de reactie, des te primitiever de voorstelling. Persoonlijke nuances worden meer en meer verwaarloosd. Het stereotype beeld overheerst, dat beeld waaraan men zelf niets hoeft toe te voegen of te wijzigen, maar dat klaar ligt om geactiveerd te worden, zodra de affectieve reactie tot uitbarsting wil komen.

De bedoelde beelden vormen een onderdeel van het collec-