Het Joodse vraagstuk

maar sprekend. Het werkt op de instincten van angst, zelfbehoud, verweer. Het activeert de mensen in die richting en openbaart de grote kloof, die er tussen hen en de Joden in het algemeen gaapt. Tallozen zxdlen het niet nitspreken, maar wel zo voelen. Dat is het latente antisemitisme.

Het beeld van het bewuste, gestileerde antisemitisme is scherper en dramatischer. De officiële propagandist van het nationaal-socialistische Derde Rijk, Alfred Rosenberg, schreef in zijn boek „Der Mythus des 20. Jahrhunderts”: „Wanneer ergens de kracht van een nordische geestesvlucht begint te verlammen, dan zuigt het aardzware wezen van Ahasverus zich vast aan de lammer wordende spieren; waar een of andere wond wordt opengereten aan het lichaam van een natie, steeds vreet de Joodse demon zich in de zieke plek in en benut als klaploper de zwakke uren van de groten dezer wereld. Hij zint niet daarop om als held de heerschappij door strijd te verwerven, maar. droomsterke parasiet, laat hij zich leiden door de zucht de wereld aan zich ..cijns-plichtig” te maken. Niet strijdend, maar sluipend bemachtigen; niet dienen van waarden, maar uitbuiten van waardeverlies, zo luidt zijn wet, waarnaar hij is opgetreden en waaraan hij nooit ontkomen kan zolang hij bestaat. In deze grote, wellicht uiteindelijke afrekening tussen twee zielen, die een wereld uiteen liggen, staan wij thans” (blz. 460).

De nationaal-socialistische propaganda heeft het oude beeld van de eeuwige Jood te baat genomen om het Duitse volk grondig Jodenschuw te maken. De eeuwig zwervende Jood, die geen rust kan vinden op de aardbodem. De legende is het eerst verteld in een geschrift, verschenen in Noord-Duitsland in 1602. Volgens een bericht van 9 Juni 1394 zou bisschep Paulus von Eitzen, bisschep van Sleeswijk, in 1542 een ontmoeting gehad hebben mei een Jood in een kerk te Hamburg, welke Jood vertelde Ahasverus te heten en als schoenmaker te Jeruzalem geleefd te hebben ten tijde van Jezus Christus. Hij had met de menigte mee geroepen: „kruist hem!” omdat hij niet beter wist, en toen Jezus, beladen met zijn kruis, voorbij zijn w^Toning was gekomen en tegen de muur had willen leunen, had hij hem xveggejaagd.

21