Het Joodse vraagstuk

Wie tracht om zich een beeld te vormen van de Joodse mens, van het Joodse volk, merkt dadelijk dat er bepaalde populaire voorstellingen over de Joden zijn, die hij eerst moet verwerken. Ze dringen zich vanzelf op. De Jood is een te bekende figuur geweest, nu reeds eeuwen lang in de wereld die wij kennen, dan dat er niet tamelijk vaste ideeën over hem zouden bestaan. In het algemeen ontmoeten we eerst de populaire voorstellingen, voordat we aan de ophouw van een nauwkeuriger beeld kunnen beginnen.

Dit populaire begrip van de Jood toont, dat de samenleving, waarin het opgeld doet, de Joden niet normaal heeft opgenomen. Het is meestal met negatief affect geladen. Het is het beeld, dat het antisemitisme begeleidt en zelfs inspireert. Want welkom is de Jood in het algemeen niet. Hij is een getekende, een vreemde figuur, die zich overal blijft onderscheiden van de overige bevolking en in zijn sociale functie ook dat ongevestigde houdt, dat distantie teweegbrengt van de traditionele gemeenschap ter plaatse. Hij is geen „inboorling”. Daardoor trekt hij speciale aandacht, hij wordt onder een categorie begrepen, die als zodanig bevreemding insluit. Er zijn collectieve scheidsmuren, die van weerskanten worden onderhouden, en die maken dat grote gedeelten van het leven en de persoon van de ander buiten het gezichtsveld blijven.

Zulke vreemdheid is niet zonder gevaar, wat in de antisemitische uitbarstingen ook ruimschoots is bewezen. Ze is een latente bron van argwaan en vijandigheid. Want in cri-

19