Het Joodse vraagstuk

tijd, dat het Joodse volk een hard lot heeft getroffen en met ondergang is bedreigd. Zijn geschiedenis is rijker aan ongeluk en leed dan aan voorspoed. Men weet soms niet beter of het hoort er bij. De hemel is zelden helder en onbewolkt boven dit volk geweest, in al de eeuwen van zijn bestaan. Het schijnt wel alsof het de onheilen aantrekt, zodat men gedwongen wordt zich af te vragen of er niet een verborgen samenhang bestaat tussen aard en karakter van het Joodse volk en zijn lot. Het kan inderdaad niet aan toevalligheden worden geweten, dat het bijna steeds in het hoekje zit, waar de slagen vallen, en dat het in zo hoge mate de antipathie, en van tijd tot tijd de woede, van zijn omgevende wereld opwekt. Zijn veelbewogen geschiedenis is een doorlopende strijd om zijn bestaan te handhaven tegen de tendensen van ontbinding en oplossing in, die juist dit volk geen rust gunnen. Dat het er nog is, ja dat het als een van de oudste volkeren uit de wereldgeschiedenis met een verleden van drie duizend jaren zulk een opvallende rol speelt in de moderne wereld, dat is een symptoom van duurzaamheid waarover ieder zich moet verbazen en waartegenover een vernieti-gingscampagne als van het nationaal-socialisme als pure barbarij verschijnt. Aan dit volk is iets bijzonders; het is als volk geen gewone verschijning op het wereldtoneel. De keerzijde van de ontzettende beproeving, waar het doorheen is gegaan, is het zeldzaam boeiende, dat aan de hele verschijning als zodanig eigen is.

Wat wij voor de toekomst zouden willen weten en wat vooral voor het Joodse volk zelf van levensbelang is, is of deze afgelopen jaren een antisemitische uitbarsting hebben vertoond, die een nog aflopend verleden met zich bracht, of dat we op een toenemende verscherping van het Joodse probleem hebben te rekenen. Waar staan we in de geschiedenis; welke lijnen zullen vervagen en welke zullen doorgetrokken worden in de toekomst? Welke verwachtingen mag en moet men hebben voor de naaste ontwikkeling der verhoudingen in de samenleving der volkeren en welke practische maatregelen worden dienovereenkomstig vereist? Waren de Duitse antisemitische gruwelen de uitingen van razernij van een

10