Het Joodse vraagstuk

val het Joodse volk deze oorlog had verloren. Behalve dat de Joden in Europa dicht bij de ondergang zijn gebracht en hnn rustige ontwikkeling in dit tijdperk van emancipatie grondig is verstoord, hebben ze ook in die zin de oorlog verloren, dat elders hun bestaan meer en meer als een probleem wordt gevoeld. De aardbodem schijnt overal onder hun voeten te branden; ze breügen hun ongeluk mee waar ze komen. Dat bereikt te hebben is een overwinning voor het natio-naal-socialisme, weliswaar van sinistere aard. maar in zijn eigen oog een reden tot trots. De Joodse oorlog, die in de wereldoorlog lag besloten, is geëindigd met een totale ontwrichting van het Joodse leven in de gehele wereld en met de heel of half toegegeven erkenning van hun problematische existentie.

Maar wat zegt dat: problematische existentie!?

Deze vernietigende slagen troffen de Joden op een tijdstip dat ze er niet ongunstig voor stonden in de wereld.

Nog geen twintig jaar geleden schreef de Berlijnse opper-rabijn Dr Baeck: „Over het geheel gezien, staat het tegenwoordige Jodendom meer verdiept, bevestigd, meer zeker van zich zelf en van de toekomst dan een eeuw geleden.” Niemand, die het voorrecht had hem te ontmoeten of zijn werk te lezen, zal hem van onbezonnenheid of oppervlakkigheid verdenken. Hij was een kenner van zijn volk en van de moderne Joodse toestanden als weinigen: zijn woord had groot gezag.

Wat sindsdien met de Joden in Europa gebeurd is, maakt, dat die uitspraak bijna als een hoon klinkt, een grandiose vergissing, een fatale misrekening. Het Joodse volk is losgerukt uit zijn bestaan en opgejaagd, beroofd, verhongerd, gemarteld en voor een groot deel vernietigd. De toekomst is gedurende een tiental jaren duisterder geweest dan ooit voor dezen in de geschiedenis het geval was: de ontwrichting van zijn sociale positie voerde het in de loop van enkele jaren tot pauperdom en rechteloosheid en niets scheen meer zeker te zijn dan een ondergang door geweld en verkwij-ning.

Kan men niet zeggen dat over het algemeen het Joodse zelf-

7