Vaderland in den vreemde - Joodse balladen uit Groningerland

in klaaine bosstroade waar later bakker engers en nog later israëls zijn galletjes vlocht huilden plotseling joekels die blaften heel eng en de optocht der joden vloog uit de bocht

de rebbe aan het hoofd werd bleek en bemore ‘als honden blaffen komt de dood in de stad’ citeerde hij met feilloos instinct de gemore (bowe kamme 60 b) - adonaj echad

op datzelfde moment aldus apocriefe verhalen stond boven de venne een mogen dowed in de lucht een jodenster vol geel-giftige stralen een noodlots-voorteken van zeer boos gerucht

op kaalsjtob in mijn jeugd hing een etsje van struck een pogrom uit wat ver leek: het moordende polen géén goles lijkt te ver in gods raadselboek: was tóen al een etser naar winschoot op zoek?

cheider = jodenschool simche = vreugde chinoeg = inwijding sgoure = koopwaar toure = leer

seifer toure = wetsrol, in het meervoud: sforem

psak = decisie

kaal / kahal = gemeente

bemore = bang

gemore = talmoed

adonaj echad = de here is enig

bowe kamme = het tractaat uit de talmoed,

waarin de sententie voorkomt

mogen dowed = davidster

kaalsjtob (stube) = centrum van de gemeente

hermann struck = bekende joodse etser

32